Horrorfilms kijken in een nauwe buis. Niet echt een gezellig idee voor het weekend, zelfs al krijg je er een pilletje bij. Toch wist hersenonderzoeker Erno Hermans proefpersonen zover te krijgen om mee te werken. Nu staan de resultaten in Science. Met dank aan Nijmeegse studenten die zich niet lieten afschrikken door een griezelscenario.

Hermans liet studenten naar horrofilms te laten kijken terwijl ze in de hersenscanner lagen. In een bedreigende situatie brengt het brein zich binnen enkele seconden in gereedheid om goed te reageren. ‘We voelen de angst, onze waarneming wordt scherper, ons geheugen wordt versterkt. Maar ons denkvermogen is tijdelijk ingeperkt zodat we vooral heel snel kunnen reageren,’ vertelt Erno Hermans. Hij werkt bij het Donders Instituut van de Radboud Universiteit/Medisch centrum. Hij onderzocht wat er precies gebeurt in het brein bij de allereerste reactie op iets angstaanjagends Sinds kort is het mogelijk om niet alleen naar geïsoleerde hersengebiedjes te kijken, maar ook langere tijd naar fluctuaties in hersenactiviteit in het hele brein.

Netwerken voor de strijd
‘Achteraf kun je met statistische methoden achterhalen welke hersengebieden actief waren en welke hersengebieden met elkaar een netwerk van activiteit vormden,’ zegt Hermans. Hij zag dat in reactie op de stress sommige gebieden sterk onderdrukt worden. Die doen even niet mee. Hij zag ook dat andere gebieden extra actief worden en een netwerk vormen. Binnen enkele seconden zijn de ’troepen’ klaar voor de strijd. Lichaam en geest zijn dan optimaal voorbereid op wat er komt.

Pilletje erbij?
Bij de stressreacties in het brein zijn twee belangrijke hormonen betrokken. Cortisol en noradrenaline. Stressonderzoekers zijn het er niet over eens welke de ‘baas’ is over het proces. Door de proefpersonen medicijnen te geven die ofwel cortisol, ofwel noradrenaline onderdrukken, kwamen Hermans en zijn collega’s erachter dat het allemaal begint met noradrenaline. / Iris Roggema

Ook proefpersoon zijn? Hier kun je je inschrijven.