Een megaproject is Healthy Brain Study gerust te noemen. Honderden inwoners van Nijmegen doen mee aan het onderzoek naar het dertigersbrein. De onderzoekers hoopten op duizend proefpersonen, maar dat gaat mogelijk niet lukken. Toch levert het onderzoek nu al tastbare resultaten op, zoals grote beurzen voor vervolgstudies.

Op social media, in regionale buurtkrantjes en met straatadvertenties: aan de Healthy Brain Study is als Nijmeegse inwoner bijna niet te ontkomen. Dertigers – de leeftijdscategorie waar het onderzoek zich op richt – worden opgeroepen mee te werken aan het onderzoek.

Zeshonderd deelnemers

Dat heeft ertoe geleid dat sinds de aftrap van Healthy Brain Study in september 2019 zich zo’n zeshonderd deelnemers hebben gemeld. Zij worden drie volle dagen uitgenodigd voor tests en metingen. Ook vullen zij digitale vragenlijsten in, slapen zij enkele nachten met een slaapband en moet er zelfs ontlasting worden ingeleverd. Het resultaat: een uniek inkijkje in het leven én brein van de Nijmeegse dertiger.

‘Dit onderzoek kent zijn gelijke niet’, zegt onderzoeksleider en hoogleraar Cognitieve neurowetenschappen Guillén Fernández. ‘Vergeleken met veel grote medische onderzoeken hebben we weinig respondenten, maar de dataset die we uitbouwen is enorm rijk.’ Onderzoekers van verschillende disciplines kunnen ermee aan de slag.

‘Het is lastig om praktisch opgeleiden te betrekken bij wetenschappelijk onderzoek’

Bij aanvang van de studie werd gemikt op duizend proefpersonen. ‘Dat aantal gaan we misschien niet halen’, zegt Fernández. Boosdoener is corona. ‘We hebben een tijd geen experimenten kunnen doen.’ En toen het wel weer mocht, waren mensen terughoudend om zich aan te melden als proefpersoon. Om het aantal toch nog wat op te krikken is de looptijd van het onderzoek met een jaar verlengd, tot eind 2023.

Minder representatief

Ook is de onderzoeksgroep niet zo representatief voor de Nijmeegse bevolking als gehoopt. De proefpersonen zijn bovengemiddeld vaak hoogopgeleid. Ook zijn ze iets vaker vrouw. ‘Het laat zien hoe lastig het is om praktisch opgeleide mensen te betrekken bij wetenschappelijk onderzoek’, stelt Fernández.

Hij steekt daarbij ook de hand in eigen boezem. ‘Als onderzoekers zijn wij gewend vooral met studenten als proefpersonen te werken. We hebben weinig ervaring met het ontwerpen van onderzoekstaken voor andere bevolkingsgroepen.’ De complexiteit van de taken, plus de grote tijdsinvestering die proefpersonen moeten doen, maakt de drempel voor deelname hoog.

Maar de verzamelde data zijn nog steeds fantastisch, stelt Fernández, die zelf gespecialiseerd is in het menselijk geheugen. ‘Ik weet bijvoorbeeld niks van taalvaardigheid, maar misschien heeft dat wel heel veel te maken met ons geheugen. We hopen allerlei koppelingen te kunnen maken met deze data.’

Beurzen

De studie heeft ook al tastbare resultaten opgeleverd. Door voort te bouwen op de data uit de Healthy Brain Study hebben meerdere onderzoekers al grote beurzen toegewezen gekregen, zoals hoogleraren Roshan Cools (ERC Advanced Grant) en Erno Hermans (Vici).