Hele campus mag meedenken over toekomstige identiteit universiteit

22 okt 2020

Het college van bestuur wil in gesprek met medewerkers en studenten over de identiteit van de Radboud Universiteit. Aanleiding is de beslissing van de bisschoppen om de Radboud Universiteit het predicaat ‘katholiek’ af te nemen. ‘Uit die dialoog moet blijken hoe we onze bijzondere identiteit naar de toekomst toe verder vormgeven,’ zegt rector magnificus Han van Krieken.

Van de NOS tot de Telegraaf: de beslissing van de bisschoppen om het predicaat ‘katholiek’ van de Radboud Universiteit af te nemen, is landelijk nieuws. Rector magnificus Han van Krieken ontving dan ook heel wat reacties, zegt hij in een Zoomgesprek. ‘Van mensen die me feliciteren tot zeggen dat het erg jammer is. Maar zelfs wie hecht aan katholiciteit vindt het niet meer van deze tijd dat alle leden van een raad van toezicht door de bisschoppen worden benoemd.’

Traditie

De timing van de bisschoppen heeft de rector wel verrast. ‘Na de uitspraak van de Ondernemingskamer hadden we een paar scenario’s op een rijtje gezet. De bisschoppen hadden in beroep kunnen gaan, of ze hadden de deadline voor nieuwe benoemingen voor het Stichtingsbestuur kunnen laten verstrijken, om tijd te winnen. We dachten niet dat de beslissing om ons predicaat te ontnemen, zo snel zou komen.’

Vindt u dat het stichtingsbestuur de dialoog met de bisschoppen goed heeft gevoerd? Sommige mensen vinden bijvoorbeeld dat de voormalige voorzitter van het stichtingsbestuur Loek Hermans zich niet altijd even genuanceerd uitdrukte en dat hij niet naar de Ondernemingskamer had moeten stappen.

‘De stap naar de Ondernemingskamer was een zeer weloverwogen besluit waarbij wij als college ook betrokken waren. Of het gesprek met de bisschoppen altijd goed gevoerd is, kan ik niet zeggen: dat werd gevoerd door het Stichtingsbestuur, niet door het college van bestuur. Ik weet wel dat de dialoog met de bisschoppenconferentie niet altijd even gemakkelijk is. Dat maakt het heel erg ingewikkeld.’

Wat betekent het verlies van het predicaat ‘katholiek’ voor de Radboud Universiteit?

‘De universiteit is opgericht vanuit de katholieke emancipatie en veel mensen voelen zich nog steeds verbonden aan die traditie. Als college van bestuur zijn we teleurgesteld in het besluit van de bisschoppen, maar we kijken ook vooruit.’

‘Wij zijn teleurgesteld in het besluit van de bisschoppen’

‘Zoals Wim van der Meeren (voorzitter Stichtingsbestuur, red.) al aangaf, blijven wij een bijzondere universiteit, die met overheidsgeld wordt gefinancierd. In deze democratische samenleving moeten we wel goed kunnen uitleggen waarom wij een bijzondere universiteit willen blijven. Daar willen wij als college de komende periode brede debatten over voeren met medewerkers en studenten, in samenwerking met Radboud Reflects. Liefst al vanaf maandagavond 16 november, de eerste avond dat we het predicaat Katholiek niet meer mogen dragen.’

Wat als uit die sessies blijkt dat de meeste medewerkers en studenten niets hebben met die katholieke identiteit?

‘We gaan niet stemmen voor of tegen de katholieke identiteit. We zijn als universiteit opgericht vanuit de katholieke emancipatie beweging. Die oorsprong zit in ons dna. Ik verwacht wel dat we interessante discussies krijgen over hoe we hier vorm aan gaan geven in de toekomst. Net zoals we kort geleden het gesprek met elkaar zijn aangegaan toen we nadachten over onze strategie. Belangrijke elementen zoals duurzaamheid en diversiteit zijn daaruit voortgekomen. Maar ik wil niet vooruitlopen op de uitkomst van het debat.’

Blijft de Radboud Universiteit katholiek?

‘Er zitten belangrijke elementen in de katholieke traditie. Maar of we ook het woord “katholiek” willen of kunnen behouden, weet ik niet. Die vraag moet beantwoord worden in de dialoogsessies.’

Wat gebeurt er met het gebed bij promoties en het logo van de universiteit?

‘Dat zijn uitingen van die traditie waar we het gesprek over moeten voeren. We moeten opnieuw nadenken over de dingen die we doen. Bij plechtigheden draag ik de keten: daar zitten een heleboel symbolen op. En aan het Berchmanianum ligt het logo van de universiteit met de kroon van Carolus Magnus. Dat heeft ook niets met katholiciteit te maken, maar willen we die behouden? Ik vind het erg interessant om die gesprekken te gaan voeren.’

‘We moeten opnieuw nadenken over de dingen die we doen’

Heeft de beslissing van de bisschoppen nog andere consequenties voor de Radboud Universiteit?

‘In principe kan je een faculteit theologie hebben aan een universiteit die niet katholiek is, maar we moeten nagaan wat dit in de praktijk betekent. Daarnaast moeten we nadenken over het Katholiek Documentatiecentrum, het Titus Brandsmainstituut en het Instituut voor Oosters Christendom. Dat zijn allemaal geaffilieerde instellingen die niet door de katholieke kerk worden gefinancierd. Mijn uitgangspunt is dat zij belangrijk zijn voor de Radboud Universiteit.’

Vrezen jullie gelovige studenten te verliezen aan de katholieke universiteiten van Tilburg of Leuven?

‘Ik sluit niet uit dat sommige studenten, die erg aan het geloof hechten zoals uitgedragen door de Bisschoppenconferentie, voor Tilburg of Leuven kiezen. Maar aan de theologische faculteit is naast de dogmatiek ook de wetenschap belangrijk. Edward Schillebeeckx, de beroemde theoloog die aan onze universiteit verbonden was, heeft ook altijd de dogma’s van de katholieke kerk bevraagd. Wij zijn trots op die katholieke reflectie en traditie.’

Heeft de beslissing van de bisschoppen consequenties voor de wetenschap aan de Radboud Universiteit?

‘Daar is het antwoord heel duidelijk nee op. Bij mijn weten is geen enkel wetenschappelijk onderzoek niet gebeurd omdat bisschoppen dat niet wilden.’

Blijven jullie in de toekomst in gesprek met het bisdom?

‘Ik hoop van harte dat wij in gesprek zullen blijven met monseigneur De Korte. We behouden de Studentenkerk met de studentenpastor en ook de eucharistieviering op de dies blijft. Wij willen de band met het bisdom levend houden.’

6 reacties

  1. peter rietbergen schreef op 23 oktober 2020 om 15:38

    Voor de vanaf half november te entameren discussie, lijkt het mij wezenlijk vast te stellen dat

    Een identiteit een keuze is, die een groep/gemeenschap maakt.
    Dat die (dus) niet van enigerlei hogerhand kan worden opgelegd/afgenomen.
    Dat ook een katholieke identiteit geen keurmerk is, dat door een ‘instantie’ – in dit geval de kerk van Rome – kan worden gegeven of teruggenomen. De(ze) instantie kan niet claimen, het katholieke karakter van een gemeenschap te bepalen.
    Dat een katholieke identiteit er een is, die een christelijke en, nog meer algemeen, godsdienstige, connotatie heeft.
    Dat – tussen haakjes – ‘godsdienst’ een verbijzondering is van ‘religie’.
    Dat de verschillen tussen een katholieke identiteit en een christelijke identiteit gering zijn, en nauwelijks de ethisch-morele grondwaarden raken, maar veel meer een reeks van historisch gegroeide, institutionele structuren., die de Katholieke Kerk anders gemaakt hebben dan, bijv. de Orthodoxe of de Hervormde en Gereformeerde Kerken.
    Dat het, intussen, niet eenvoudig is vast te stellen welke ethisch-morele beginselen specifiek godsdienstig, en, nog meer specifiek: christelijk, al dan niet zelfs specifiek katholiek zijn.
    Dat een discussie over de identiteit van de RadboudUniversiteit dus zou kunnen – misschien: moeten – gaan over de vraag of de groep/gemeenschap die deze universiteit als instelling draagt, expliciet een godsdienstige (al dan niet specifiek christelijke, ja zelfs eventueel katholieke) grondslag wil blijven behouden, en uitdragen.
    Dat de RU zich zal moeten blijven afvragen, of en zo ja hoe de ethisch-morele vragen van de actuele cultuur/samenleving zinvol beantwoord kunnen worden vanuit godsdienstige (al dan niet christelijke, en al dan niet katholieke) grondslagen.

  2. Stijn schreef op 24 oktober 2020 om 15:56

    Uit dit bericht maak ik op dat tijdens de dialoogsessies niet ter discussie zal staan óf de bijzondere status van de Radboud Universiteit wel behouden moet blijven. Dat vind ik wel een beetje gek.

  3. CB schreef op 26 oktober 2020 om 14:30

  4. DZ schreef op 27 oktober 2020 om 09:59

    De universiteit verliest een van haar (belangrijke) predikaten.
    Daarmee staat natuurlijk niet direct de hele identiteit ter discussie – die is voor een groot deel geworteld in het verleden. Net als de identiteit van een persoon sterk verbonden is met zijn/haar biografie.

    Het besluit van de bisschoppen vormt een goede aanleiding voor (verdere) discussie natuurlijk !

  5. Orlande Claercks schreef op 1 november 2020 om 01:31

    De universiteit wordt met overheidsgeld gefinancierd. Een scheiding van kerk en staat is meer van deze tijd.

  6. Marscha schreef op 18 november 2020 om 13:15

    In veel reacties lees ik over de katholiciteit van deze universiteit als een traditie hooguit. Betrokkenen bij de Radboud Universiteit en ook daarbuiten willen daar in veel gevallen zonder problemen vanaf. In sommige gevallen willen zij dit met duidelijk aanwezige antiklerikale en antikatholieke opvattingen.
    Dat in de pers en ook op deze site de oorzaak van het verliezen van het predikaat katholiek eenzijdig bij de bisschoppen wordt gelegd is mijns inziens dan ook een verdraaiing van de loop van de gebeurtenissen en beslist een wetenschappelijk instituut onwaardig.

    De diskussie, die nu officieel gestart wordt door de bestuurders van de Radboud universiteit, over de identiteit van de Radboud Universiteit, was al lang aanwezig en gaande voordat de Radboud Universiteit de gang naar de Ondernemingskamer inzette, op diverse plekken gevoerd en duidelijk waarneembaar in geschreven en waarschijnlijk ongeschreven meningen van Radboud medewerk(st)ers rond het 100jarig bestaan.

    Hoe is het mogelijk dat een universiteit een dergelijke verdraaiing van de feiten en gebeurtenissen de wereld instuurt.

    Katholiek zijn is, net als voor de katholieke emancipatie, een identiteit geworden waar je niet makkelijk voor uitkomt en zelfs schaamtevol over spreekt. Hier is de verborgen en openlijke agressie in de huidige katholicisme afwijzende maatschappij naar binnen geslagen in een schaamtevolle identiteit. Je kunt, als oplossing van dit probleem, van deze identiteit af willen of deze willen verbergen.

    Ik denk dan ook dat er veel wijsheid te vinden is bij de komende diskussie over de identiteit van de Radboud Universiteit in de bestudering van processen van schaamte en identiteit in relatie tot de afwijzende samenleving. Er is nog steeds en helaas opnieuw alle reden voor emancipatie van de katholieken. Waar dit ook zou moeten plaatsvinden.

Geef een reactie

Vox Magazine

Het onafhankelijke magazine van de Radboud Universiteit

lees de laatste Vox online!

Vox Update

Een directe, dagelijkse of wekelijkse update met onze artikelen in je mailbox!

Wekelijks
Nederlands
Verzonden!