Toen zijn vriendin hem op 17 juli in de tuin vertelde dat er een vliegtuig was neergestort met Nederlanders aan boord, wist hij: nu is het wachten op een telefoontje. Inderdaad werd de Nijmeegse fysicus Willem Burgers een paar dagen later uit bed gebeld.

Sinds een kleine maand heeft de Nijmeegse fysicus Willem Burgers dagelijks een medewerker van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in Den Haag aan de telefoon. Hij geeft technische ondersteuning bij de identificatie van de slachtoffers van de vliegramp in de Oekraïne.

Burgers, werkzaam bij de Stichting Neurale Netwerken (SNN) aan de vakgroep Biofysica, ontwikkelde het rekenprogramma Bonaparte, dat in een mum van tijd verwantschap tussen familieleden kan vaststellen. Het programma is eerder ingezet bij de crash van een toestel van Afriqiyah Airlines bij Tripoli in Libië in 2010.

Kansberekening
Het NFI verzamelt deze weken dna-materiaal van de slachtoffers van vlucht MH17 aan de hand van monsters van de lichamen en persoonlijke bezittingen zoals hoofdkussens en tandenborstels. Op basis van dat materiaal wordt van elk van de slachtoffers een dna-profiel gemaakt. Rechercheurs gaan intussen bij familieleden langs om wangslijm af te nemen, waarvan ook weer dna-profielen worden gemaakt. Alle dna-gegevens krijgen een plek in de door Burgers vervaardigde software. Daarnaast stopt het NFI informatie over de stamboom van de familie in Bonaparte. Het programma berekent vervolgens de kans op een verwantschap tussen de dna-profielen van slachtoffers en hun familieleden.

‘Daar zul je ze weer hebben’, zegt Burgers als de telefoon gaat in zijn kamer op de begane grond in het Huygensgebouw. ‘Kan ik je over een kwartiertje terugbellen?’ vraagt hij in de hoorn.
Burgers wordt vooral geraadpleegd vanwege zijn technische kennis van het programma. ‘We overleggen bijvoorbeeld hoe we de data het best kunnen indelen. Bij een grote ramp als dit komen de dna-profielen nooit tegelijkertijd binnen. Dan is het belangrijk de informatie zo in te delen dat je het overzicht kunt bewaren.’ Zijn adviezen geeft hij meestal telefonisch, al was hij vorige week ook in Den Haag om naast NFI-medewerkers achter de computer plaats te nemen.

Match
Bonaparte rekent snel. Het verwantschapsonderzoek is een kwestie van een druk op de knop en klaar. Maar Burgers verwacht dat het nog wel even zal duren voor alle slachtoffers een naam hebben. ‘Er moeten natuurlijk ook familieleden in landen als Maleisië en Australië worden benaderd voor dna-materiaal.’
En het NFI moet de uitkomsten van Bonaparte na afloop nog analyseren. De computer spuugt alleen een lijst met getallen uit, in jargon: likelihood ratio’s. Die getallen geven aan hoe waarschijnlijk het is dat personen thuishoren in een bepaalde stamboom. Het is aan het NFI om er een ordening in aan te brengen en te kijken wanneer sprake is van een match. De telefoon zal dus nog wel even blijven rinkelen, verwacht Burgers./ Martine Zuidweg