Hermesdorfprijs voor vogelonderzoek
Hans de Kroon, hoogleraar plantenecologie, kreeg vanochtend uit handen van collegevoorzitter Gerard Meijer de Hermesdorfprijs, die wordt uitgereikt aan wetenschappers die het afgelopen jaar onderscheidend aanwezig waren in de media. Ook promovendi Maaike Feitsma en Marijn Kroes waren winnaars.
Hans de Kroon en zijn promovendus Caspar Hallmann deden afgelopen zomer een ontdekking die de wereld even op zijn kop zette. Ze vonden een verband tussen het verdwijnen van boerenlandvogels en de verspreiding van landbouwgif. De ecologen schreven daarover – met Ruud Foppen van Sovon Vogelonderzoek Nederland – in Nature van 9 juli, waarna het nieuws zich snel verspreidde.
De Engelse televisiezender BBC bracht het nieuws groot, in Amerikaanse en Australische dagbladen en op internetsites sloegen journalisten alarm. De Tweede Kamer stelde vragen en de staatssecretaris van milieu wendde zich tot Europa om de richtlijnen voor het bestrijdingsmiddel aan een nader onderzoek te onderwerpen. Maar er was ook kritiek: toxicologisch onderzoeker Henk Tennekes betichtte de Nijmeegse ecologen van plagiaat. Ze zouden hebben geleund op zijn boek uit 2010.
‘Hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind’, zegt De Kroon daarover. Hij is blij met de Hermesdorfprijs. De media-aandacht die hij en zijn groep het afgelopen jaar kreeg was zodanig dat ‘we bij voorbaat al wisten dat we niet geheel kansloos waren’. Erkenning heeft de studie genoeg gehad, zegt De Kroon, niet in de laatste plaats van de staatssecretaris die de studie nog eens heeft doorgelicht.
Jong talent
Maaike Feitsma kreeg de Hermesdorfprijs voor jong talent. Ze promoveerde in mei vorig jaar op haar onderzoek naar Nederlandse mode. Ze bestudeerde daarvoor heel wat jaargangen van damesbladen als Margriet en Libelle en ook avant garde-tijdschriften. Met haar conclusie dat dé Nederlandse mode niet bestaat, trok ze de aandacht van vooral de Nederlandse media. De jury voor de Hermesdorfprijzen (oud-rector Kees Blom, hoogleraar Neurologische bewegingsstoornissen Bas Bloem en hoogleraar communicatiewetenschap Moniek Buijzen) was daarbij gecharmeerd van haar aanpak om die aandacht te sturen: ze poneerde haar proefschrift eigenhandig bij verschillende modejournalisten in de brievenbus.
Internationaal
De derde categorie, de Hermesdorfprijs Internationaal, werd uitgereikt aan de wetenschapper die internationaal het meest is opgevallen. Dat was in 2014 Marijn Kroes, die promoveerde bij het Donders Centre for Neuroscience op onderzoek naar het uitwissen van herinneringen. Handig voor mensen met een posttraumatische stresssyndroom (PTSS). Hij promoveerde al in 2013 (cum laude), maar trok pas bij zijn Nature-publicatie internationaal veel aandacht. Kroes wist het maatschappelijk belang van zijn ‘geheugengum’ goed te benadrukken in de media, oordeelde de jury. / Martine Zuidweg
Henk Tennekes schreef op 7 januari 2015 om 04:49
Er voltrekt zich een ecologische ramp door wereldwijde verontreiniging van het cultuurlandschap met moeilijk afbreekbare insecticiden die de insecten uitroeien. Ik heb vanuit mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid als toxicoloog in 2010 een boek gepubliceerd om de samenleving te waarschuwen voor de ineenstorting van het ecosysteem. Hans de Kroon kreeg nu een prijs voor de bevestiging van mijn boodschap, die hij om onbegrijpelijke redenen niet heeft geciteerd in zijn publicatie in Nature. Veel belangrijker dan deze tekortkoming is dat we ons realiseren wat hier op het spel staat. De insecten kunnen overleven zonder de mens, de mens echter niet zonder insecten. We gaan de ondergang gegarandeerd tegemoet als de toepassing van deze levensgevaarlijke bestrijdingsmiddelen niet wordt verboden. ik spreek de hoop uit dat deze broodnodige maatregelen nu eindelijk ook genomen worden.