Klimaatonderzoeker Heleen de Coninck gaat aan de slag als hoogleraar aan de TU Eindhoven. Een dag in de week blijft ze verbonden aan de Radboud Universiteit. In januari ontving De Coninck nog een prijs voor haar maatschappelijke impact. Juist voor dat maatschappelijk relevante onderzoek hoopt ze meer tijd te krijgen in Eindhoven.

Per 1 april is Heleen de Coninck (43) hoogleraar aan de TU Eindhoven. De Radboud Universiteit verliest daarmee een van haar meest in het oog springende onderzoekers. Althans, voor een groot deel: één dag in de week blijft ze aan het werk in Nijmegen.

De Coninck was hoofdauteur van het veelbesproken rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) dat concludeerde dat er binnen twintig jaar drastische maatregelen genomen moeten worden om onder de 1,5 graad temperatuurstijging te blijven. Ze sprak tienduizenden mensen toe tijdens de klimaatmars in Amsterdam en liet zich vaak horen in het maatschappelijke debat over klimaatverandering. Tijdens de laatste Nieuwjaarsrede van de Radboud Universiteit kreeg ze voor dat alles de Hermesdorfprijs.

Waarom stapt u over naar de TU Eindhoven?

‘Ik kom daar terecht op een grote afdeling die zich bezighoudt met innovatie- en transitiestudies. De onderzoekers zijn bijvoorbeeld gericht op internationale technologieoverdracht naar ontwikkelingslanden. Dat is precies mijn vakgebied. Ik heb zoiets geprobeerd op te zetten in Nijmegen, maar dat is niet gelukt – mijn collega’s zitten meer op andere vakgebieden. Ik was op dat gebied een beetje alleen en kreeg het niet voor elkaar zelf de diepgang te vinden die ik zoek. Ik ben blijkbaar iemand die sparring partners nodig heeft.’

Maar het is me veel waard dat ik een dag in Nijmegen kan blijven. Ik heb geweldige collega’s en sta volkomen achter de nieuwe strategie van de Radboud Universiteit. De duurzaamheid natuurlijk, maar ook de multidisciplinariteit. Het zou heel stom voelen om nu weg te gaan.’

Wat blijft u doen in Nijmegen?

‘Ik blijf betrokken bij het onderzoek dat hier gebeurt. We hebben onlangs geld binnengehaald via het Europese Horizon 2020-programma, waarmee we met drie promovendi onderzoek gaan doen naar maatschappelijke aspecten van CO₂-opvang en -opslag in een staalfabriek. Daar zijn drie universitair docenten van twee faculteiten bij betrokken, dus dat project neem ik niet mee naar Eindhoven. Daarnaast blijf ik mijn huidige promovendi begeleiden.’

‘In Eindhoven geven ze me tijd voor mijn werk voor het IPCC’

‘Naast het onderzoek blijf ik voorlopig co-director van het Radboud Centre for Sustainability Challenges, dat het onderzoek en onderwijs naar duurzaamheid op de universiteit wil versterken. En samenhang wil creëren: de mensen die hiermee bezig zijn moeten elkaar leren kennen. Daar ben ik toch zes jaar mee bezig geweest, om dat helpen op te zetten.’

Wat betekent de overstap voor uw werkzaamheden voor het IPCC?

‘Ik werk mee als auteur aan het grote nieuwe rapport, in het hoofdstuk over technologieoverdracht naar ontwikkelingslanden. Op dat gebied hebben ze in Eindhoven veel kennis. Ook is de TU Eindhoven enthousiast over mijn werk voor het IPCC. Ze geven me daar ook tijd voor – zo krijg ik een iets lagere onderwijslast. Gemiddeld geef ik één praatje per week over het vorige rapport en ik sta vaak de media te woord. Ook daar krijg ik tijd voor. Ik hoop dat het daarom allemaal wat makkelijker wordt.’

Kreeg u die tijd dan niet in Nijmegen?

‘Ik kwam zeven jaar geleden toch anders binnen bij de Radboud Universiteit.  Ik begon als een soort opleidingscoördinator en het onderzoek moest daarnaast gebeuren. Ik kan niet ontkennen dat het hectisch is geweest. In aanloop naar de goedkeuring van het IPCC-rapport in 2018 heb ik geen weekend vrij gehad. De universiteit vindt het natuurlijk mooi, die zichtbaarheid, maar het vroeg veel van mijn gezin. En van collega’s, die taken moesten opvangen die ik liet liggen. Promovendi en studenten kregen geen feedback, of moesten er lang op wachten. Maar die dingen reken ik ook mezelf aan: soms had ik mijn tijd beter moeten managen. Het zit in de aard van het beestje om te vaak ‘ja’ te zeggen.’

U wordt nu hoogleraar. Speelde dat nog een rol?

‘Daar ging het niet om, maar ik had niet gesolliciteerd als het weer een UHD-positie was geweest. Ik ben er wel klaar voor. Ik ben zo ongeveer de enige IPCC-hoofdauteur die geen hoogleraar was. Ik heb er tot nu toe geen last van gehad, hoor, maar mensen zeggen dat het deuren opent. En je mag je eigen promovendi begeleiden – dat is ook een voordeel.’