Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) wordt bekritiseerd en staat zowel nationaal als internationaal op de politieke agenda. In een poging een constructieve bijdrage te leveren aan het debat brachten de Nijmeegse hoogleraren Janneke Gerards (fundamentele rechten) en Ashley Terlouw (rechtssociologie) een essaybundel uit.

In veel Europese landen staat het Hof ter discussie. Politici wijzen er op dat de grondrechten al in nationale wetgeving zijn geborgd en vinden de Europese bemoeienis vooral lastig. Bovendien is het Hof stevig overbelast. Het kan de hoeveelheid zaken amper  verwerken. Een wat paradoxale situatie, stelt hoogleraar rechtssociologie Ashley Terlouw. ‘Dat het Hofoverbelast is, zou je ook als legitimatie van het Hof kunnen zien. Kennelijk hebben de klagende burgers in elk geval veel vertrouwen in het Hof.’ Daarbij komt dat  de politici die stellen dat het Hof te politiek bezig is, zelf welbewust  nationale wetgeving  maken die op gespannen voet staat  met Europese regelgeving. Terlouw: ‘Deze praktijk van ‘we zien wel waar het schip strandt’, leidt weer tot bemoeienis van het Hof. Overbelasting en bemoeienis zouden zijn opgelost als de staten het verdrag beter naleven.’

Actueel
Het onderwerp is zeer actueel. Gisteren discussiërden de senatoren in de Eerste Kamer over het standpunt dat Nederland zal innemen tijdens de Europese Raad in Brighton. Geen toeval dus dat Gerards en Terlouw vorige week hun boek uitbrachten en direct naar de senatoren hebben laten versturen. Waarom hebben de Nijmeegse onderzoekers besloten actief aan het debat deel te gaan nemen? Terlouw: ‘Het debat is op dit moment weinig constructief. Ik ben realistisch genoeg om te beseffen dat politici vaak slecht naar wetenschappers luisteren, maar ik hoop dat deze bundeling van expertise invloed heeft op de discussie.’

Doelgericht
Aan de vorige week gepubliceerde bundel werkten tweeëndertig Nederlandse rechtswetenschappers mee. Het is een doelgericht boek geworden, concreet en oplossingsgericht. De essays zijn dan ook geschreven voor politici en bedoeld om de inhoudelijke kant van het debat te voeden. Het is geen pamflet, zegt Terlouw. ‘Er worden verschillende voorstellen gedaan, vanuit verschillende posities. Het gaat niet om één specifiek voorstel, maar om een open inhoudelijke discussie.’ / Mark Merks, foto Dick van Aalst