Voor de tweede keer na zijn pensioen schrijft chemicus Roeland Nolte de meest prestigieuze onderzoeksbeurs in Europa op zijn naam, een nog nooit volbrachte prestatie. Wat is zijn geheim? ‘Plezier houden in wat je doet.’

Al zeven jaar is hoogleraar Organische chemie Roeland Nolte (72) met pensioen, maar dat is voor hem geen tijd om stil te zitten. ‘Je kunt niet de hele dag boeken lezen en golfen’, zegt hij op zijn werkkamer op de derde etage van het Huygensgebouw.

‘Je kunt niet de hele dag boeken lezen en golfen’

Nolte sleepte deze week de ERC Advanced Grant in de wacht. Met die beurs van 2,5 miljoen euro kan hij vijf jaar lang een nieuw en baanbrekend onderzoek in de verf zetten. De beurs, de hoogste in Europa, is alleen voor écht nieuwe vindingen, met alle risico’s van dien. ‘Het is heel spannend of het ons gaat lukken.’

Nolte zoekt samen met drie promovendi en vier postdocs een nieuwe manier om digitale informatie op te slaan. De nu gebruikelijke manier, in energievretende datacentra, loopt een keer op zijn eind, weet Nolte. Zijn vinding steunt op de manier waarop formatie in menselijk DNA wordt opgeslagen. ‘De natuur kan ons heel veel leren over hoe het efficiënter kan’, zegt Nolte. ‘In één kilo DNA kan alle informatie van de wereld worden opgeslagen.’ (zie kader)

Twintig patenten
Nolte is een van de meest succesvolle onderzoekers ooit aan de Radboud Universiteit, ook gezien het aantal patenten dat zijn onderzoeksgroep heeft voorgebracht, nu al ruim twintig. Het nieuwe onderzoek zal ongetwijfeld weer nieuwe patenten opleveren, verwacht Nolte, en mogelijk ook nieuwe economische bedrijvigheid.

Nog nooit heeft een onderzoeker na zijn pensioen twee ERC Advanced Grants op zijn naam geschreven. Begin dit jaar sloot hij het project af dat vijf jaar geleden op gang kwam na zijn eerste Grant, en dacht Nolte het wat rustiger aan te kunnen doen. Niet dus. ‘De komende vijf jaar zal ik hier weer elke ochtend aanwezig zijn, ik moet er wel bovenop blijven zitten.’

Wat houdt hem gaande? ‘De balans heel goed in de gaten houden’, zegt hij. Meteen na zijn pensioen maakte hij forse medische brokken door te snel op de rem te gaan staan, wat hem in het ziekenhuis bracht. ‘Ik moet bezig blijven’, zegt hij: ’s middags na het werk wachten de tuin en de golfbaan, voor Nolte voorlopig een mooie balans. ‘Maar over vijf jaar ben ik 77, en ik kan niet aan de gang blijven.’

Wetenschap als kunstenaar
Ideaal noemt Nolte het werk binnen een onderzoeksteam, dat zich uitstrekt over aanpalende vakgebieden, in zijn geval de fysica en de chemie. In een grote groep neemt de kans toe dat iedereen zich kan bezighouden met waar zijn talent ligt. ‘Veel onderzoeksleiders zijn in de kracht van hun leven met veel te veel dingen tegelijk bezig, dat is niet bevorderlijk voor de creativiteit.’

‘Je moet gewoon leuk vinden wat je doet’, zegt Nolte, en samen met talent en samenwerking komt het succes dan vanzelf. En een leven als een wetenschapper die ook knutselende kunstenaar is, bevalt hem uitstekend. Zijn broer is daadwerkelijk kunstenaar, zijn zoon heeft als passie de keuken, wat hem naast zijn beroep als tandarts, tevens een voortreffelijk kok maakt. ‘Eigenlijk sta ik ook in de keuken. Bij mij pruttelen de DNA-strengen en polymeren.’