HOKJESDENKERS Het nieuwste nummer van Vox staat in het teken van stereotypen. Maar wat zijn dat? In een dagelijkse serie laten onderzoekers hun licht schijnen over het denken in hokjes. Vandaag hoogleraar Angela Maas van de geneeskundefaculteit over vrouwelijke hartpatiënten die langs een mannelijke meetlat worden gelegd.

De hartpatiënt is een man. Al lopen er nog zo veel vrouwen rond met klachten die wijzen op hart- en vaatziekten. En zijn hart- en vaatziekten zelfs wereldwijd doodsoorzaak nummer één voor vrouwen.
De dokter herkent de klachten van vrouwelijke patiënten gewoonweg niet. Want het rijtje klachten en risicofactoren dat artsen hanteren, is vooral toepasbaar op mannelijke patiënten. ‘Klachten van vrouwen worden vaak over het hoofd gezien omdat de signalen niet passen bij wat medici geleerd hebben. Vrouwen worden langs de mannelijke meetlat gelegd. Of dat gevaarlijk is? Ja natuurlijk, het is levensbedreigend.’

Omslag
Hoogleraar Cardiologie voor vrouwen Angela Maas kan zich er flink boos over maken. Want het stereotype van de hartpatiënt als man heeft grote consequenties. De diagnose hartinfarct wordt bij vrouwen vaker gemist. En kijk eens naar de verpleeghuizen boordevol vrouwen met symptomen van hart- en vaatziekten die jarenlang niet zijn behandeld.

Dit voorjaar schreef Maas in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde een kritisch commentaar bij onderzoek van het academisch ziekenhuis in Utrecht naar hartklachten bij een kleine 2500 patiënten. Belangrijkste conclusie van dat onderzoek: er zijn geen man/vrouw-verschillen in klachten en risicofactoren als het gaat om hart- en vaatziekten. Nonsens, vindt Maas. ‘De afgelopen twintig jaar is zo veel boven water gekomen over die verschillen dat we ze niet meer kunnen negeren. Het staat wel vast dat er verschillen zijn. Alleen: we passen ze nog niet toe in de praktijk. Het is kennelijk heel moeilijk om de omslag te maken.’

Diagnose
Mannen hebben vaak op jongere leeftijd hartklachten, vrouwen vaker na de overgang. Bij vrouwen gaat vaker dan bij mannen hoge bloeddruk of suikerziekte vooraf aan hartfalen. Bij vrouwen kan reuma gepaard gaan met verborgen aderverkalking. En zo zijn er veel meer verschillen die van belang zijn om de juiste diagnose te stellen, zegt Maas.

Om te zorgen dat de dokter nou eindelijk in de praktijk rekening gaat houden met die verschillen, is een verandering nodig in de basis: de geneeskundeopleiding. Maas: ‘We hebben op dit moment drie vrouwelijke opleiders en 35 mannelijke. Zij bepalen samen de inhoud van onze geneeskundeopleiding. Ik denk dat we om te beginnen moeten streven naar meer vrouwelijke opleiders en alle opleiders genderbewust moeten maken. ’

Dat vergt nog heel wat aanpassingen en goede wil, beseft de hoogleraar. Maar soms komt de revolutie van onderop. In haar dagelijkse werk als cardioloog in het ziekenhuis komt ze wel vrouwelijke patiënten tegen die haar vertellen: ‘Die andere dokter wil me dotteren, maar ik heb het gevoel dat dat mijn probleem niet oplost. Ik heb andere klachten.’ Dan reageert Maas kortweg: ‘Mevrouw, u heeft gelijk.’ / Martine Zuidweg

Lees hier een eerder Vox-interview met Angela Maas.