[Higgs] Wie is Peter Higgs?
Woensdag 4 juli is het mogelijk zo ver: dan maakt het Europese onderzoekscentrum CERN waarschijnlijk bekend dat het Higgsdeeltje is gevonden. De redactie loopt op het nieuws vooruit met een dagelijkse update over de ins en outs van het Higgs-deeltje. Vandaag: Peter Higgs himself. Peter Higgs leeft nog en gaat het waarschijnlijk meemaken: de ontdekking van het door hem voorspelde deeltje. ‘Het zou mij zeker niet verbazen als hij voor de gelegenheid ingevlogen wordt’, zegt fysicus Frank Filthaut, coördinator op CERN. Higgs zou het naar hem genoemde mechanisme hebben bedacht tijdens een voettocht door de bergen in het noorden van Schotland. Dat was in 1964, de man is inmiddels 83 jaar. Higgs was in het geheim aanwezig tijdens de opening (in 2008) van de 27 kilometer lange deeltjesversneller op CERN, speciaal gebouwd om de Higgs op te sporen. Volgens insiders begreep hij niet zo heel veel van de versneller. Maar dat werd hem niet kwalijk genomen: ‘Hij is een theoreticus en heeft van experimenten weinig kaas gegeten’. Belgen Peter Higgs heeft al verschillende prijzen en onderscheidingen in ontvangst mogen nemen. Maar hij verdient niet alle credits. Hij was namelijk niet de enige die het deeltje voorspelde. Zoals dat vaker gebeurt in de wetenschap kwamen op een andere plek van de wereldbol andere wetenschappers vrijwel tegelijkertijd op hetzelfde idee. Of ze net een wandeling maakten in de Ardennen, is niet bekend, maar het waren wel twee Belgen: François Englert en Robert Brout van de Vrije Universiteit in Brussel. Englert ontdekte in 1964 samen met Robert Brout een manier om de massa van elementaire deeltjes te verklaren. In feite waren ze eerder dan Peter Higgs. Higgs publiceerde zijn theorie enkele weken nadat Englert en Brout hun verhaal publiceerden.
Wie van de drie? De kwestie ligt gevoelig. Hoogleraar hoge energie fysica Nicolo de Groot herinnert zich een conferentie eerder dit jaar waarin de sprekers opeens niet meer spraken over het Higgsdeeltje maar woorden in de mond namen als ‘het massa-boson’. Ere-gast op de conferentie was François Englert, vandaar. Ze worden wel alledrie erkend als bedenkers van het Higgsdeeltje. In 2004 wonnen Englert, Brout en Higgs samen de prestigieuze Wolf Prize, die qua niveau dicht in de buurt van de Nobelprijs komt. Robert Brout gaat een eventuele Nobelprijs niet meer meemaken. Hij overleed vorig jaar op 82-jarige leeftijd. Englert is op dit moment 80 jaar./Martine Zuidweg Morgen: deelt Nijmegen mee in de Nobelprijs?