Een creatieve ambtenaar, dat lijkt een contradictio in terminis. Maar bestuurskundige Peter Kruyen weet zeker dat ze er zijn. Hij gaat ze opsporen en met vraaggesprekken achterhalen hoe creatief ze zijn en wat ze creatief maakt.

Sla er de wetenschappelijke literatuur maar op na: geen letter over creatieve ambtenaren. Creativiteit wordt gezien als iets voor de commercie: voor bedrijven en profitorganisaties. ‘In de publieke sector is creativiteit een ondergeschoven kindje. Waarschijnlijk omdat ambtenaren geacht worden vooral uitvoerende taken te hebben’, zegt Kruyen.

Kruyen ontdekte tijdens een vooronderzoekje dat ambtenaren vandaag de dag wel degelijk op zoek zijn naar creativiteit. Hij liet een masterstudent personeelsadvertenties doorspitten en de woorden ‘innovatief’ en ‘creatief’ bleken opvallend vaak te vallen. Daarbij volgen ook ambtenaren steeds vaker cursussen en workshops over creativiteit, merkte Kruyen.

De bestuurskundige legt een oorzaak bij de bezuinigingen van de rijksoverheid, de overheveling van taken naar de gemeenten en de grotere eigen verantwoordelijkheid van burgers. Al die dingen vragen meer flexibiliteit van gemeenteambtenaren.

Kruyen begint met zijn collega Marieke van Genugten deze week aan een pilot van tien interviews met leidinggevenden, die ze willen voorleggen wat het ene teamlid creatiever maakt dan het andere. Het eerste gesprek is met een afdelingshoofd van de gemeente Amsterdam. ‘Ik merk dat de ambtenaren die we benaderen welwillend zijn, graag meewerken aan ons onderzoek. Ze zeggen ook met zoveel woorden dat ze het belangrijk vinden om de creativiteit van hun personeel te verhogen.’

Kruyen hoopt daarna grote groepen ambtenaren aan te spreken. Gaandeweg wil hij een betrouwbaar instrument ontwikkelen om creativiteit bij ambtenaren te meten. ‘Er wordt nu veel geld gepompt in workshops en cursussen. Maar we weten helemaal niet of die de creativiteit daadwerkelijk bevorderen. ’/ Martine Zuidweg