Al vijftig jaar start in Nijmegen de grootste estafette van de wereld. Maar liefst 8000 studenten rennen in het voorjaar richting Enschede om daar de race af te sluiten met een groot feest. Hoe is de Batavierenrace zo groot geworden? En hoe wil de organisatie dat de volgende vijftig jaar blijven? Een terug- en vooruitblik.

29 en 30 april is het weer tijd voor de jaarlijkse ‘Bata’. Duizenden studenten lopen dan door het oosten van Nederland – en een stukje door Duitsland – een estafette. Na twee jaar afwezigheid door corona én een lustrum dat gevierd moet worden, belooft het een speciale editie te worden.

Het begon ooit in 1973. Een aantal Nijmeegse studenten zag in Zweden een estafetteloop onder studenten. Dat was zó mooi, dat moest ook in Nederland worden gehouden, vertelt organisatielid Bob Fleer. ‘Dus renden rond de vijfhonderd studenten toentertijd vanuit Nijmegen naar Rotterdam’, zegt hij.

‘Ons eigen Guinness-record hebben we een aantal keer verbroken’

Sindsdien werd er elk jaar gelopen, op 2001, 2020 en 2021 na. Elk jaar was een virus de oorzaak van de afgelasting. In 2001 was het mond-en-klauwzeer bij dieren, waardoor er niet door de Achterhoekse natuur kon worden gelopen, in 2020 en 2021 was het – drie keer raden – corona.

8509 lopers

Bij de eerste races liepen honderden studenten mee, na een aantal jaren werden dat er duizenden. ‘We zijn al jaren officieel de grootste loop ter wereld’, vertelt Fleer trots. ‘Ons eigen Guinness-record hebben we een aantal keer verbroken.’ Het huidige record zijn maar liefst 8509 lopers.

Hoe kan het dat de race zóveel studenten aansprak, en dat nog steeds doet? ‘Eerlijk: veel mensen vinden het hardlopen niet eens zo leuk’, biecht het bestuurslid op. Hij studeert zelf aan de lerarenopleiding economie aan de HAN. ‘Maar het gaat om de verbroedering, de sfeer tijdens het hele evenement. Het Batagevoel, noemen we dat. Het is haast niet te beschrijven.’

‘Het blijft elk jaar een opgave om vrijwilligers bij elkaar te krijgen’

Ook bijzonder: de hele organisatie is vrijwillig én student. Het hele jaar werken negen studenten fulltime aan de race en zijn er zestig commissieleden actief. Tijdens de race lopen er 650 vrijwilligers rond. Fleer: ‘Dat zoveel mensen hun best doen en meehelpen, is echt uniek. Toch blijft het elk jaar een opgave om die vrijwilligers bij elkaar te krijgen.’

Online edities

De online edities maakten die uitdaging er niet makkelijker op. De naamsbekendheid en reputatie van het evenement vielen daardoor weg, stelde Fleer toen. Vorig jaar bleek het daarom moeilijk om bestuursleden te verzamelen, en werd er zelfs een onderzoek ingesteld om de toekomstbestendigheid van de race in kaart te brengen. Ook dit jaar is de organisatie weer volop op  zoek naar een nieuw bestuur.

‘Het was sowieso een enorme domper’, zegt Fleer over afgelopen jaar. ‘Je steekt zoveel tijd en moeite in allerlei plannen en dan kun je er niet één uitvoeren.’ Toch maakte het de organisatie ook creatief. Zo liepen honderden lopers zelfstandig en hielden ze afstanden bij met tracking apps, werd de livestream volop bekeken en bleek de jaarlijkse ‘Bataradio’ een extra groot succes.

‘We hebben een speciaal thema: Bata to the Future’

Desondanks kijkt de organisatie uit naar een eindelijk weer fysieke editie. Er staan vanwege het lustrum bijzondere dingen op de planning. ‘We hebben een speciaal thema: Bata to the Future, geïnspireerd op de film Back to the Future’, vertelt Fleer. ‘We laten daarbij de neonkleuren uit de jaren tachtig terugkomen bij bijvoorbeeld de wisselpunten. De herstart wordt groter aangepakt, en in kleinere plaatsen als Ulft en Barchem staan er ludieke extra’s op het programma.’ Wat dat precies gaat zijn, houdt het bestuur nog even geheim.

Toekomst

Nadenken over de komende vijftig jaar doet de organisatie genoeg. Het kernpunt blijft om een sportief evenement voor en door studenten te zijn, aldus Fleer. Uit het onderzoek van vorig jaar bleek dat de race vooral moet blijven innoveren. Het huidige bestuur heeft daarom een opzet gemaakt voor nieuwe besturen, zodat zij met dat punt aan de slag kunnen. Ambities om een nieuwe route samen te stellen zijn er ook. ‘En persoonlijk lijkt het me heel gaaf om ons record weer te verbreken’, droomt Fleer.

Maar eerst gaat de organisatie genieten van de komende week en de handen uit de mouwen steken. Zelf rent Fleer dit keer niet mee. ‘Nee, ik ben te druk’, lacht hij. ‘Maar het wordt sowieso geweldig. Ik kan niet wachten.’