Zet kinderen in een klas dichterbij elkaar en ze gaan elkaar aardiger vinden. Vrijdag promoveert pedagoog Yvonne van den Berg op een onderzoek naar klassenindeling op basisscholen. De media-aandacht die het genereert had ze nooit verwacht. 

Yvonne van den Berg onderzocht of je met de klassenindeling relaties kunt beïnvloeden. Voor het onderzoek vulden leerlingen van verschillende basisscholen uit Nijmegen, Didam en Noord en- Midden Limburg een vragenlijst in waarin zij onder meer de andere kinderen uit de klas een cijfer gaven (op een schaal van 1 tot 7) hoe aardig zij hen vonden.

Op basis van die scores maakten de onderzoekers een nieuwe klassenindeling. ‘Wanneer een leerling een klasgenoot een 1 gaf, dan werden ze dichter bij elkaar gezet, niet direct naast elkaar, maar aan het zelfde groepje of met een ander kind er tussen’, zegt Van den Berg. Na tien weken kwamen de onderzoekers terug en lieten de leerlingen opnieuw een vragenlijst invullen. Wat bleek: de kinderen die elkaar eerst niet konden uitstaan, gaven elkaar nu niet een 1, maar een 3,5. ‘Het is niet zo dat ze meteen vrienden waren, maar ze vonden elkaar nu gemiddeld.’ Bij de controlegroepen, waarbij de klassenindeling niet werd veranderd, ging het om een stijging van hooguit 1,5 punt.

Studentengang
Hoe groter de fysieke nabijheid, hoe positiever het beeld van die ander. Uit eerdere onderzoeken bleek al dat in een studentengang de directe buren aardiger gevonden worden dan de mensen verderop in de gang. Je vindt mensen die dicht bij jou in de buurt zijn in het algemeen sneller aardiger dan anderen, zegt Van den Berg. Dit blijkt nu dus ook te gelden voor kinderen in klassen.

Als ander voorbeeld noemt Van den Berg een donkere en een blanke Amerikaan die gedwongen in een ruimte werden gezet om met elkaar samen te werken. Vooraf zouden ze elkaar een 1 geven op het punt van aardigheid, achteraf vinden ze elkaar veel minder vervelend. Ook dit heeft allemaal te maken met de fysieke nabijheid, zegt Van den Berg.

Plannen voor vervolgonderzoek heeft de pedagoog al. Op dit moment is al bekend dat wanneer je een kind naast een iets slimmer kind zet dit een positieve uitkomst heeft op de prestaties. Maar wanneer je twee kinderen naast elkaar zet die elkaar ook nog eens aardig vinden, kan hen dit wellicht nog verder brengen. / Felix Wagner