Docenten konden vorige week geen nieuwe weblectures uploaden vanwege een grote storing. Voor studenten betekende dit dat ze colleges moesten missen, terwijl ze juist in deze coronatijd zijn aangewezen op online onderwijs. Hoe kon dit gebeuren? Een antwoord in vijf vragen.

1. Wat is er gebeurd?

Een grote storing in de nacht van zaterdag 5 op zondag 6 september zorgde ervoor dat docenten een week lang geen nieuwe colleges konden uploaden en studenten geen nieuwe colleges konden bekijken. Colleges die opgenomen waren vóór 31 augustus, bleven wel beschikbaar. ‘Wij vinden het heel vervelend voor alle studenten die hierdoor college hebben moeten missen’, zegt Jos in den Bosch namens de dienst Weblectures, die vanuit de Radboud Universiteit de digitale colleges ondersteunt.

2. Hoeveel colleges zijn getroffen?

In den Bosch schat dat zo’n honderd nieuwe colleges door de storing niet te zien waren. Het probleem leidde tot flink wat wrevel bij studenten, die dit jaar sterk van digitale colleges afhankelijk zijn. Als oplossing maakten sommige docenten gebruik van eerder opgenomen colleges. Hoeveel studenten exact last hadden van de storing is onbekend, maar normaalgesproken kijken duizenden studenten per dag naar de weblectures, zegt In den Bosch.

3. Hoe kon het zo misgaan?

De oorzaak ligt bij het Franse ICT-bedrijf Ubicast. Dat bedrijf won in 2014 een aanbesteding van de Radboud Universiteit om de gegevensopslag rondom weblectures te verzorgen. Alle colleges worden sindsdien bewaard in het datacentrum van het bedrijf in Parijs. In den Bosch: ‘Je moet je voorstellen dat zo’n datacentrum bestaat uit honderden harde schijven die met elkaar communiceren. Elke harde schijf bevat een stukje van een bepaald college.’ Bij een veiligheidscheck of die stukjes overeenkwamen, ging het mis en zette het systeem zichzelf uit. ‘Waardoor dat precies veroorzaakt werd, weten we niet’, zegt In den Bosch.

ICT-medewerkers van de Radboud Universiteit konden weinig anders doen dan de schade beperken. ‘Vorige week maandag (7 september, red.) besloten we over te gaan op de backup-omgeving, waardoor studenten wel oude colleges konden terugkijken. Ondertussen werd driftig gemaild en getelefoneerd met Frankrijk om alle systemen weer op orde te krijgen. Afgelopen zaterdag werd de storing opgelost en sindsdien is het uploaden van weblectures weer mogelijk.

4. Kan zo’n storing zich in de toekomst herhalen?

‘Er kan altijd iets kapot gaan’, zegt In den Bosch. ‘Maar er zijn opties die de kans dat het misgaat verkleinen.’ Hij denkt hierbij vooral aan een oplossing die bekend staat als een hot-standby omgeving, waarbij een compleet separaat datasysteem op touw wordt gezet. Gaat het ene systeem kapot, dan kan het andere systeem alle taken overnemen. Het grote verschil met de huidige back-up is dat uploaden dan ook mogelijk blijft.

De vraag is wie die upgrade gaat betalen. ‘Dat gaat om een investering van tonnen. Wat ons betreft zijn die kosten voor de leverancier’, zegt In den Bosch. Hij geeft toe dat de universiteit Ubicast niet kan dwingen zo’n apart systeem te bouwen. ‘Maar in ons contract staat dat weblectures 99,9 procent van de tijd beschikbaar moeten zijn. We zullen er alles aan doen om het bedrijf daar aan te houden.’

5. Hoe goed is de relatie tussen de Radboud Universiteit en Ubicast?

Het Franse bedrijf adverteert op zijn eigen website trots met de Radboud Universiteit als ‘succes story’. De vraag is of de universiteit daar hetzelfde over denkt. ‘Op het moment hebben we 24 uur per dag contact met ze en werken we samen’, zegt Van den Bosch. ‘Maar aan de andere kant kunnen we dit niet zonder meer voorbij laten gaan.’ Een klachtenbrief moet duidelijk maken dat de storing onaanvaardbaar was.

Begin 2021 loopt de aanbesteding af en mogen ook andere bedrijven een aanbod doen het dataverkeer van online colleges te verzorgen. Ubicast mag dan ook gewoon weer meebieden, zegt In den Bosch. ‘Wel willen we in de aanbesteding sterkere garanties krijgen dat zo’n storing nooit meer kan gebeuren.’