Hoe je aankomend studenten afschrikt
Zo’n honderd slimme vwo-leerlingen kwamen vanochtend in de Aula bijeen om te horen over het Radboud Programma voor vwo-talenten. Vox-medewerker Jasmijn Lobik schoof aan bij de aftrap. En schrok. 
Om 9.30 uur verzamelen een honderdtal slimme 5 en 6 vwo-leerlingen zich in de Academiezaal van de Aula. Op het programma staat de voorlichting voor het Radboud Programma voor vwo-talenten. Tijdens de laatste jaren op het vwo kun je daarmee propedeusevakken volgen op de universiteit. Onbevangen voeg ik me bij de scholieren. Alvast wat rondneuzen op de universiteit, dat klinkt leuk en interessant. Maar ik heb het duidelijk fout. Al vanaf het begin wordt ons duidelijk gemaakt dat we het programma absoluut niet te licht mogen opvatten.
‘Besef dat dit programma veel van je vraagt,’ zegt de voorlichtster. ’Je moet naast je middelbare schoolvakken twee keer per week naar de universiteit en je doet gewoon mee met het reguliere programma. Helemaal aan het begin van de cursus vertelt de docent wat er gaat gebeuren, maar daarna moet je alles zelf doen.’
Ik zie de scholieren elkaar aankijken. De voorlichtster doet er nog een schepje bovenop. ‘Het niveau ligt heel hoog, het is niet te vergelijken met de middelbare school. Dit programma vereist dus een enorme investering van tijd en inzet.’ Alleen de allerbeste scholieren komen daarom in aanmerking, vertelt ze. ‘Vakken volgen op de universiteit is alleen bedoeld voor de excellente leerling, die de intelligentie heeft om dit programma te volgen.’
Ondertussen begin ik me wat ongemakkelijk te voelen. De universiteit klinkt als een strafkamp. Welke scholier zou na deze voorlichting zin krijgen om ‘de uitdaging aan te gaan’ zonder daarbij geholpen te worden en zonder uitzicht op een goede afloop? Want, zegt de voorlichtster ook nog, lang niet iedereen haalt de tentamens.
Ik ga wat meer rechtop zitten als er een scholier aan het woord komt. Lennart – ‘ik ben een beetje een computerfreak’- Janssen van het Stedelijk Gymnasium Nijmegen heeft vorig jaar het vak Innovatief Programmeren gevolgd aan de bètafaculteit. Of het zwaar was, vraagt de voorlichtster. ‘Ja, zeker!’ Janssen knikt driftig. Het lijkt wel alsof de scholieren om mij heen de schouders nog wat verder laten zakken. ‘Ik vond het heel leerzaam, maar ik was wel de hele donderdag weg. Eerst volgde ik twee uur hoorcollege, daarna twee uur werkcollege en daarna nog vier uur practicum. En als ik dan thuiskwam: de rest van de avond huiswerk maken.’
Lennart noemt het programma ‘een leuke weekendbesteding’. Ik slik even wat weg. Niet iedereen vindt het leuk om in het examenjaar zijn weekenden op te offeren. ‘Leren is sowieso heel anders op de universiteit,’ gaat Janssen verder. ‘Alles komt op jezelf aan. Kom je niet naar een college? Prima. Maak je het huiswerk niet? Ook niet erg. Maar dan moet je ook niet zeuren als je het tentamen niet mag maken of zakt. Als je het op de universiteit verpest, dan verpest je het ook echt goed.’
Ik kijk om me heen. De scholieren in de zaal staren leeg voor zich uit. Ik voel met ze mee. Als ik deze voorlichting had gekregen vóór ik m’n studie koos, weet ik niet of ik er aan begonnen was. / Jasmijn Lobik
AnjavK schreef op 18 november 2014 om 15:32
Maar Jasmijn, dit gaat ook niet over voorlichting voor een studie en dus ook niet over voorlichting voor aankomend studenten, maar over het programma voor getalenteerde vwo-ers die dus naast hun vwo-opleiding vakken volgen op de universiteit. Dat is ook weer wat anders dan ‘wat rondneuzen’. Dus misschien had je de verkeerde verwachtingen?
Jasmijn schreef op 18 november 2014 om 17:16
Beste Anja,
Dat snap ik wel, maar de bewoordingen en de toon waarop er over de universiteit gesproken werd waren wel heftig. Alsof het de bedoeling was scholieren vooral te ontmoedigen. Terwijl zo’n programma neem ik aan toch ook een soort eerste kennismaking is van goede scholieren met de universiteit. Het beeld dat nu werd geschetst vond ik niet erg verwelkomend.
En misschien was het de bedoeling om het kaf van het koren te scheiden, dan denk ik dat dat goed gelukt is. 😉
PeterM schreef op 19 november 2014 om 11:22
Als je benieuwd bent waarom dit zo wordt gedaan: na het jarenlang aanbieden van deze programma’s blijkt dat veel scholieren denken dat zij het ‘er wel even bij doen’ naast hun middelbare school. Zij vergeten soms dat het hard werken is en je jezelf wel echt moet committeren aan het programma en alles wat erbij hoort. Dus ook het reizen naar de universiteit.
De RU zet daar veel tegenover: kosteloos college volgen, gratis readers en vaak ook gratis boeken. Dit is een investering vanuit de universiteit, en wanneer scholieren er na twee weken de brui aan geven is dit zonde van alle middelen en moeite.
Kortom, een goede voorlichting maakt hen niet alleen enthousiast; het zorgt er ook voor dat de juiste personen met een goede drive het programma gaan volgen. Gelukkig is dat ook het gevolg van dit beleid: elk jaar zijn er tientallen scholieren die geweldig uitgedaagd worden door het talentenprogramma en met veel plezier terugkijken op hun tijd aan de Radboud Universiteit.
DW schreef op 18 november 2014 om 20:10
*imperatief programmeren, ik weet het, ik ben kinderachtig
RJ schreef op 19 november 2014 om 12:22
Ik ben wel benieuwd wat de universiteit hiermee beoogt. Stel dat je voor elke excellente leerling die je hier selecteert vier andere leerlingen afschrikt met domme, lompe zinnen als ‘Als je het op de universiteit verpest, dan verpest je het ook echt goed.’ Dan betekent dit dat andere volkomen capabele leerlingen wel drie keer na zullen denken voordat ze nog een keer bij de Radboud Universiteit gaan kijken. Deze leerlingen zijn ook prima geschikt voor een studie bij de RU, want ze doen al VWO en zitten op deze voorlichting dus ze zijn ambitieus en hebben goede cijfers. Dan scheid je misschien het kaf van het koren voor het excellentieprogramma, maar je gooit een hoop koren weg voor de toekomst.
Wat is daarnaast het doel van dit excellentieprogramma? Het is nou niet bepaald zo dat de studieprogramma’s op de RU zo zijn ingericht dat de geselecteerde leerlingen straks in hun echte studie een halfjaar over kunnen slaan. Ik vraag me ook af hoeveel werkgevers op het CV gaan kijken naar wat sollicitanten tijdens hun middelbare-schoolperiode aan extra’s gedaan hebben. Waarom de leerlingen dan een zwaar excellentieprogramma aanbieden in het laatste jaar van hun school. Laat ze op een losse manier aan de universiteit ruiken en verder gewoon nog even kind zijn. En daarnaast tijd besteden aan een (al dan niet cum laude) middelbareschooldiploma.
Niels Spierings schreef op 21 november 2014 om 16:09
De toon lijkt me inderdaad wat ongelukkig als dit klopt, maar dit gaat wel juist om de leerlingen die bereid zijn te investeren in iets extra’s, zoals AnjavK ook zegt, vandaar dat ze er zitten. Dat wordt uitgelegd dat dit dus wel wat van de scholieren zal vragen is op zich niet verkeerd.
Overigens heb ik in een verleden dit zelf in 5 en 6 VWO gedaan (waaronder een cursus die ik nu goed en wel zelf doceer) en kwam thuis met een 7 en 8. Bleek de moeilijkheidsgraag toch wel mee te vallen, waardoor ik niet bang was om op de uni te gaan studeren.