Hoe maak je een achtjarige enthousiast voor de kwantummechanica? Dat leerden leerkrachten gisteren op de Winterschool van de Radboud Universiteit, een initiatief om de bollebozen op hun school beter te bedienen. Drie docenten leggen we de vraag voor of we doorschieten met de aandacht voor excellentie. ‘Het is geen wedstrijd.’

Pieter Engels doceert aan het Kandinsky College, één van de drie als excellent bestempelde scholen in Nijmegen: ‘Excellentie is het beste uit jezelf halen, maar dat kan prima zonder daar een Nobelprijs voor te winnen.’ Hoge cijfers zijn volgens hem mooi meegenomen, maar als jij al maanden slechte cijfers haalt voor Duits, dan is het opkrikken van dat cijfer naar een zeven ook excellent. Zijn college Paul de Haas: ‘Excellentie moet niet alleen over de resultaten gaan, je moet je prettig voelen bij wat je aan het doen bent.’

Jan Konings, docent aan de Nijmeegse jenaplanschool De Lanteerne, vindt de aandacht voor excellentie meer dan terecht. ‘Lange tijd ging alle aandacht uit naar de middenmoot, de onderkant van de klas. Maar juist die slimmeriken, waarvan we normaal zeggen: “Die redden ’t wel”, zij hebben ook uitdaging nodig.’ Konings denkt dat studenten geprikkeld worden als ze een hoog gemiddelde moeten hebben om te beginnen met een excellentieprogramma: ‘Ik kan me voorstellen dat een student dan meer uit zijn studie probeert te halen. Op die manier komt de zesjescultuur ter discussie te staan.’

Zijn collega Hans Thissen plaatst een kanttekening. ‘Het woord excellentie wordt vanwege het neoliberale denken soms gekoppeld aan termen als opbrengst, winst en competitie.’ Thissen wil juist de brede ontwikkeling van kinderen in het oog houden als het om excellentie gaat: ‘Muziek maken, je sociale vaardigheden verbeteren. En ga mensen niet met elkaar vergelijken, dat zorgt alleen maar voor stress en faalangst. Het is geen wedstrijd.’ / Karlijn Ligtenberg