Studentenpartij asap stopt ermee. Voor de Nijmeegse studenteninspraak zou het een klap zijn als alleen AKKUraatd meedoet aan de studentenverkiezingen volgend jaar. De discussie hoe het verder moet met de medezeggenschap in Nijmegen steekt daarom de kop op.

Studentenpartij asap houdt op te bestaan. Wat nu?

De vier gekozen fractieleden van asap maken het jaar af als onderdeel van de Universitaire Studentenraad (USR). Officieel niet meer onder de vlag van asap, maar ze blijven wel als één fractie opereren. Volgend jaar zomer doen ze het spreekwoordelijke licht uit.

Mogelijk blijft AKKUraatd dan over als enige studentenpartij die meedoet aan de verkiezingen. Wat zouden daarvan de gevolgen zijn?

De traditionele verkiezingsstrijd tussen asap en AKKUraatd blijft dan uit. Waarschijnlijk zijn er nog wel verkiezingen nodig, maar die bepalen dan alleen wie van AKKUraatd in de studentenraad komt. Jarenlang behaalden asap en AKKUraatd allebei vier zetels – nu zouden alle acht verkiesbare zetels naar AKKUraatd gaan.

Mooi voor AKKUraatd. Toch?

Nou, nee. Geschiedenisstudent Zino Duckers zat vorig jaar in de raad namens AKKUraatd en is nu bestuurslid van het Landelijk Overleg Fracties, een organisatie die trainingen geeft aan studentenraadsleden in het hele land. Hij noemt het scenario waarin alleen AKKUraatd meedoet aan de verkiezingen een ‘nekschot’ voor de Nijmeegse medezeggenschap. Zonder campagne en strijd tussen de partijen zal de medezeggenschap onder studenten nog veel minder gaan leven dan nu al het geval is.

Is daar een oplossing voor?

De universiteit kan misschien meer doen om over het voetlicht te brengen wat een lid van de studentenmedezeggenschap doet, reageert Rob Vaessen, afdelingshoofd Student Affairs. Daar worden al stappen in gezet. Zo wordt dit jaar een Week van het Studentenbestuur georganiseerd – normaal is dat één dag. Ook de communicatiekanalen van de universiteit, zoals sociale media, kunnen daar een rol in spelen.

Jarenlang was de financiële tegemoetkoming voor studentleden van de medezeggenschap in Nijmegen fors lager dan in andere studentensteden. Dat bedrag is, sinds dit collegejaar, opgekrikt en meer in lijn gebracht met het landelijk gemiddelde. Gedacht moet worden aan om en nabij de 4.000 euro per jaar voor een regulier lid van de USR, mits er aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan (zoals voldoende vergaderingen bijwonen). Een goede financiële compensatie is belangrijk, aldus Gwendolyn Hermans, voorzitter van asap. Medezeggenschapswerk doe je niet voor het geld, stelt zij, maar de drempel om op een lijst te gaan staan wordt wel verlaagd als er meer geld tegenover staat.

Op de achtergrond speelt de discussie of de Radboud Universiteit haar medezeggenschap meer zou moeten inrichten volgens de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW), die voorschrijft hoe de medezeggenschap op universiteiten geregeld moet zijn. Hoe zit dat?

Vanwege haar katholieke wortels is de Radboud Universiteit een bijzondere universiteit. Dat betekent dat ze op sommige punten mag afwijken van de wet, en dat gebeurt ook. Bijvoorbeeld door politiek commissarissen van koepelverenigingen toe te laten tot de studentenraad. Zo hebben onder andere de cultuur-, sport- en gezelligheidsverenigingen een representant in de vergaderingen met het college van bestuur.

Maar ook op decentraal niveau van de medezeggenschap heeft de Radboud Universiteit eigen regels. Bij stemmingen in de Facultaire Gezamenlijke Vergaderingen leggen studenten minder gewicht in de schaal dan medewerkers (40 tegenover 60 procent). Die afspraak is lang geleden gemaakt, met als wisselgeld dat de Facultair Gezamenlijke Vergadering, waar de Facultaire Studentenraad onderdeel van is, instemmingsrecht heeft op de gehele Onderwijs- en Examenregeling (OER) van opleidingen.

Wil men onder deze afspraak uit?

Het college van bestuur wil alleen afwijken van de wet als de bijzondere aard van de instelling daar nadrukkelijk om vraagt, stelt een woordvoerder. De vraag is of daar nu nog goede argumenten voor zijn. Daarover wil het college in gesprek met de medezeggenschap – het college stelt een ‘verkenning’ van een betere aansluiting op de WHW voor.

De universiteit is sinds 2020 officieel niet meer katholiek (althans, volgens de Nederlandse bisschoppen). Dat wil niet zeggen dat ze nu opeens een rijksuniversiteit is. Afwijken van de wet is nog steeds een optie. Maar er zijn wel krachten die de Radboud Universiteit meer in de richting van een rijksuniversiteit duwen. Dat het college een aansluiting op de WHW wil verkennen, is een teken aan de wand.

Onder studenten is met name de scheve stemverhoudingen in de facultaire medezeggenschap steen des aanstoots. Als de universiteit haar medezeggenschap zou inrichten volgens de WHW, zouden studenten en medewerkers bij stemmingen in de faculteit een even zware stem hebben.

Voormalig studentenraadslid Zino Duckers zou daarom voorstander zijn van een betere aansluiting op de wet. Hij staat daarin zeker niet alleen. De wet is er immers via democratische weg gekomen. Waarom zou Nijmegen daar een uitzonderingspositie op moeten innemen? De Radboud Universiteit staat toch niet boven de wet?

Er zijn meer voordelen van het volgen van de WHW. Binnen de Nijmeegse medezeggenschap worden vergaderingen soms urenlang gevuld met discussie over procedures en rechten van de medezeggenschap. Bijvoorbeeld over de vragen wie er mag meestemmen en of de UGV advies- of instemmingsrecht heeft. De WHW geeft op veel van die vragen een antwoord. Voor zowel leden van de medezeggenschap als het college van bestuur zou dat duidelijkheid scheppen.

Veel universiteiten die de WHW volgen, hebben geen aparte ondernemingsraad en studentenraad. Studenten en medewerkers vormen daar samen één universiteitsraad. Krijgt de Radboud Universiteit dat ook, als we de WHW zouden volgen?

Dat zou kunnen, maar het hoeft niet. De WHW laat ook ruimte voor universiteiten om een zogenoemd gedeeld stelsel in te richten met een aparte ondernemingsraad en studentenraad. Maar, als de universiteit toch haar medezeggenschap anders gaat inrichten, zou de optie van een ongedeelde raad wel op tafel komen te liggen.

Sommigen voelen daar wel wat voor. Jurgen Brink bijvoorbeeld, secretaris van Academic Affairs. Op eigen titel laat hij weten voorstander van het ongedeelde model te zijn. Veel thema’s op de universiteit raken immers zowel studenten als medewerkers. Nu staat een van die twee groepen soms buitenspel bij stemmingen. Zoals bij de gedragscode, waar dit kalenderjaar mee is ingestemd. Alleen medewerkers hadden op dat thema instemmingsrecht, terwijl studenten natuurlijk ook baat hebben bij een veilige werk- en studieomgeving.

Of de studenten- en ondernemingsraad nu wel of niet worden samengevoegd, je zou hoe dan ook kunnen zeggen dat studenten meer te zeggen krijgen wanneer de universiteit de WHW zou gaan volgen. Hun invloed neemt, zeker in de faculteiten, toe door het loslaten van de scheve stemverhouding. Mogelijk maakt dat het medezeggenschapswerk aantrekkelijker.

Toch valt er zeker ook iets te zeggen voor het huidige Nijmeegse model. Door de koepelverenigingen een plek te geven in de Universitaire Studentenraad bereiken de zorgen en grieven van de Nijmeegse studentenorganisaties veel directer het college van bestuur. Om het democratische gehalte niet al te ver uit te hollen mogen de representanten van de koepels bij sommige stemmingen niet meedoen – ze zijn immers niet verkozen via verkiezingen. Ze hebben dus niet evenveel invloed als gekozen leden, maar mogen wel meepraten (en soms dus ook meestemmen).