Na een positieve coronatest moet student en Vox-medewerker Joep Dorna vrienden vertellen dat ze in quarantaine moeten. Hoe doe je dat eigenlijk? ‘Een moeilijke boodschap vertellen zorgt voor spanning.’

Met mijn mobiel in de hand krab ik me achter de oren. Ik schrijf iets in het berichtvak, maar haal de tekst meteen weer weg. Bovenaan het scherm staat de naam van een vriend, ik noem hem even Bas, die ik een paar dagen geleden heb gezien. Hoe gaat hij reageren, vraag ik me af. Uiteindelijk gooi ik het nieuws maar plompverloren neer. ‘Nou, heb inderdaad corona.’

Iris

Een half uur geleden kreeg ik het bewuste telefoontje: ‘Je bent positief getest’, vertelde GGD-medewerker Iris me. ‘Had je dat verwacht?’ Ik antwoord bevestigend. Mijn klachten voldoen aan alle criteria. Bovendien is het coronavirus onder studenten in Nijmegen ondertussen wijdverspreid. Na de sluiting van drie studentenkroegen staat de stad landelijk bekend als een corona-brandhaard.

‘Het is de bedoeling dat je zelf je contacten inlicht’, zegt Iris erbij. Sinds enige tijd legt de GGD de verantwoordelijkheid om nauwe contacten te informeren bij de besmette personen zelf. Door de enorme toename van het aantal besmettingen zegt de gezondheidsdienst niet anders te kunnen. ‘We hebben het erg druk’, zegt Iris. Ze vuurt nog wat vragen af en neemt na negen minuten met een obligaat ‘beterschap’ afscheid.

Afstel

Na afloop van het belletje zucht ik. Dat ik het coronavirus heb, vind ik niet erg. Maar het idee anderen te moeten benaderen met de boodschap dat ze in quarantaine moeten, daar zie ik tegenop. Ik bedenk wie ik de afgelopen dagen van dichtbij heb gezien en dus moet gaan bellen. Ondertussen raakt mijn hoofd vol met vragen. Heb ik mijn besmetting aan mezelf te danken? Zullen mijn vrienden me hun quarantaineperiode kwalijk nemen?

‘Houd je niet van bellen, stuur dan een appje’

Het is niet bepaald het leukste moment in mijn leven. Hoewel de verleiding groot is om het contacteren nog even uit te stellen, is het volgens Radboud-gedragspsycholoog Harm Veling juist enorm belangrijk om meteen actie te ondernemen. ‘Als je niet direct handelingsperspectief voor jezelf creëert, loop je het risico vast te lopen en op een gegeven moment te denken dat het toch geen zin meer heeft.’

Van uitstel komt dus echt afstel. Veling raadt daarom aan om meteen een plan in je hoofd te maken, waarin je bedenkt wie je contacteert en op welke manier. Idealiter heb je dit zelfs al gedaan voordat je gebeld wordt. Het plan moet erop gericht zijn het jezelf zo makkelijk mogelijk te maken. Houd je niet van bellen, stuur dan een appje. ‘Het belangrijkste is dat je anderen op een goede manier informeert.’

Gezichtsverlies

Ik zal eraan moeten geloven. Ik pak mijn telefoon erbij en begin met typen, maar verwijder de tekst meteen weer. Het valt niet mee om de juiste woorden te vinden. Waarom maak ik me eigenlijk zo’n zorgen om hoe ik overkom? Dat heeft te maken met de angst om niet aardig gevonden te worden, vertelt universitair docent taalbeheersing Wyke Stommel. ‘Een moeilijke boodschap meedelen is lastig, omdat je bang bent voor gezichtsverlies’, zegt ze. ‘Door jouw nieuws moet de ander iets doen of laten. Daarmee beperk je de ander in diens vrijheid en sta je zelf in een ongunstig daglicht.’

Volgens Stommel zijn mensen alert op hoe ze sociaal gezien overkomen uit angst voor gezichtsverlies. ‘We maken onbewust gebruik van bepaalde strategieën om gezichtsverlies binnen de perken te houden.’ In een gesprek waarin je slecht nieuws vertelt, laten we bijvoorbeeld vaak onbewust stiltes en uh’s vallen en zwakken we de negatieve aspecten af om het nieuws te verzachten.

Tegelijkertijd kun je zulke tactieken ook actief toepassen. Excuses aanbieden of uitleggen waar je het virus opgelopen hebt, is volgens Stommel een goed idee.  ‘Als je dit op een goede manier doet, laat je aan de ander zien dat je meeleeft en begrijpt dat dit geen leuk nieuws is.’

Voor een andere strategie beroept Stommel zich op onderzoek naar een soortgelijke sociale situatie: slecht nieuws-gesprekken in het ziekenhuis. Artsen lichten vaak eerst een tipje van de sluier op, om daarna pas de daadwerkelijke diagnose te geven. ‘Bij corona kun je bijvoorbeeld eerst zeggen: ik heb niet zo’n goed nieuws, en daarna rustig vertellen dat je het virus hebt.’ Vooral bij personen die enorm ongerust zijn over het nieuws, kan dit een groot verschil maken.

Excuses

Uiteindelijk verstuur ik naar de zes personen die door mij in quarantaine moeten, meerdere berichtjes waarin ik de situatie uitleg. Ook stuur ik hen informatie door over de quarantaine. Het nieuws dat ik corona heb, vertel ik zonder omwegen. De boodschap dat ze in quarantaine moeten, formuleer ik wat omslachtiger met meerdere berichten. Aan iedereen bied ik ruiterlijk excuses aan. ‘Vet kut, sorry!’, schrijf ik aan Bas. ‘Als dit voorbij is, verdienen we sowieso een biertje.’

Op mijn berichtjes krijg ik gelukkig geen negatieve reacties. Iedereen begrijpt dat het nodig is om in thuisisolatie te gaan en zich te laten testen bij klachten. Ook krijg ik uit alle hoeken beterschap gewenst. Opgelucht ga ik midden op de dag naar bed: het coronavirus maakt me enorm snel moe. Voordat ik in slaap val, realiseer ik me: ik heb me echt om niks druk gemaakt.