Takaaki Kajita, winnaar van de Nobelprijs voor de Natuurkunde in 2015, spreekt vandaag op de conferentie FYSICA 2016 op de Radboud Universiteit. Voor Vox vertelt hij over zijn eigen studentenleven, zijn baanbrekende onderzoek en geeft hij tips om ook een Nobelprijs te winnen.

Kajita (57) was vroeger geen goede leerling. ‘Ik hield me meer bezig met boogschieten dan met studeren. De spanning en competitie die daarbij komt kijken, is geweldig.  Ik heb overwogen om professioneel te gaan boogschieten: maar toen ik de knoop doorhakte om dit niet te doen, kon ik me volledig gaan focussen op mijn studie natuurkunde.’

Als student en promovendus was Kajita al met neutrino’s bezig. Een half jaar na zijn promotie zag hij een testuitslag die zijn leven veranderde. ‘Toen ik na mijn PhD verder ging met onderzoek in de grote Super-Kamiokande-detector, kwam ik op een doodnormale werkdag een vreemde uitslag tegen. Ik telde meer neutrino’s dan verwacht. Toen wist ik: óf ik heb een fout gemaakt, óf ik heb iets legendarisch gevonden.’

Dat Eureka-moment in 1998 kan de Nobelprijswinnaar zich nog goed voor de geest halen. ‘In eerste instantie wilde ik mijn resultaten niet aan mijn baas doorspelen. In plaats daarvan liet ik het aan mijn jongere collega’s zien: zij waren laaiend enthousiast en waren overtuigd dat ik iets nieuws had ontdekt. Terwijl ik zelf eerst sceptisch was, besloot ik het toch door te spelen aan mijn meerderen. Ik ben blij dat ik dat gedaan heb.’

How-to Nobelprijs
Kajita heeft nog wel een aantal tips om ook een Nobelprijs binnen te slepen. ‘Houd je interesse in je studiegebied in het begin breed: probeer overal wat van te leren. En als je zelf slecht bent in een vakgebied – zelf ben ik geen held in wiskunde – kun je altijd je collega’s raadplegen.’

Studenten met Nobelprijsambities zullen wel hun agenda leeg moeten houden. ‘Sinds de dag dat ik mijn onderzoek begon, heb ik nauwelijks meer tijd om andere dingen te doen. Het is een kwestie van hard werken en in contact blijven met je collega’s. Wees dus bereid om vrije tijd in te leveren.’  Zijn advies aan studenten is om altijd contact te houden met docenten. ‘Ook al kun je colleges terugkijken via internet, het is altijd beter om je docent lastig te vallen met moeilijke vragen!’  / Bas Steeg