Op de campus is veel kritiek op het advies van de Commissie van Rijn, blijkt uit een eerste rondgang. Prima om de financiering op te schop te nemen, maar waarom krijgen de technische studies zo’n groot aandeel van de koek? ‘Hier ligt duidelijk geen brede analyse van de toekomstige arbeidsmarkt aan ten grondslag.’

‘Dit advies is niet meer dan een herverdeling van ellende.’ Microbioloog Mike Jetten windt er geen doekjes om. Je kunt wel voorstellen doen om met geld te verschuiven, redeneert hij, maar zo lang de totale pot niet groter wordt, lost het weinig op.

Hij had liever gezien dat de overheid het voorbeeld van haar oosterburen zou volgen. Duitsland maakte vorige week bekend dat het structureel 3 procent meer gaat investeren in wetenschap. ‘Nederland haalde vorig jaar onverwacht negen miljard aan extra belastingen op. Als je de helft daarvan nou eens zou verdelen over sectoren die hard geld nodig hebben, zoals de zorg en het hoger onderwijs.’

Jetten staat niet alleen in zijn kritiek. Meer Nijmeegse onderzoekers laken het gebrek aan ambitie in het advies van de commissie-Van Rijn. Het rapport doet acht aanbevelingen over de financiering van universiteiten en hogescholen. Meer geld investeren is er daar niet een van, wel zou het bestaande budget anders verdeeld moeten worden.

Brexit

Van Rijn wil meer geld naar de technische universiteiten, ten koste van algemene universiteiten zoals de RU. ‘Er wordt verondersteld dat er een tekort is aan technici’, reageert onderwijsdirecteur Moderne Talen en Culturen Edwin van Meerkerk. ‘Hier ligt duidelijk geen brede analyse van de toekomstige arbeidsmarkt aan ten grondslag. Kijk eens naar de talen. Hebben we straks nog wel genoeg mensen die het Frans, Duits of Engels beheersen en als zodanig invloed kunnen uitoefenen in Brussel? Ik denk het niet. En de Franse taal zal na de Brexit alleen maar belangrijker worden.’

Neerlandicus Marc van Oostendorp is het eens met Van Meerkerk. ‘Het motto lijkt: in de VS investeren ze zoveel in techniek, wij kunnen niet achterblijven.’ Als rijk geïndustrialiseerd land kunnen we momenteel niet eens alle talen van de EU aanbieden binnen onze opleidingen, schampert hij. ‘Dat is veel problematischer.’

Pedagoge Anna Bosman vermoedt dat meer geld voor technische studies voor een groot deel terecht zal komen bij buitenlandse studenten. ‘Als ze vooral in buitenlandse studenten investeren is het maar de vraag hoeveel wij daar als Nederland van terugzien’.

Wapens

Het is korte termijn denken, vult wiskundige Klaas Landsman aan. Hij haalt deeltjesfysicus Robert Wilson aan, die in 1969 al stelde dat deeltjesversnellers maar ook zaken als kunst weliswaar niet direct ‘nuttige’ zaken als wapens opleveren, maar wel iets anders van betekenis, dat juist het verdedigen waard is.

Het voorstel van de adviescommissie om 100 miljoen van onderzoeksfinancier NWO terug te geven aan de universiteiten, wordt wel positief ontvangen. Zo komt er meer structurele financiering van wetenschappelijk onderzoek. ‘Zeker voor PhD’s is dat erg belangrijk’, zo stelt Bosman. ‘Zij moeten veel meer vrijheid krijgen in hun onderzoek. Daarvoor kan de universiteit beter zorgen dan het NWO’.

‘Het motto lijkt: in de VS investeren ze zoveel in techniek, wij kunnen niet achterblijven’

Toch zou dit bedrag best hoger mogen zijn, vindt Landsman, die NWO het liefst helemaal opheft. ‘Door NWO is de Nederlandse wetenschap één grote competitie geworden, in plaats van één groot feest. Er is nu te veel concurrentie en te weinig samenwerking, precies zoals Van Rijn ook zegt.’

Maar Bosman heeft wel haar twijfels over de universiteit als de juiste plek voor grotere investeringen. Zij ziet bij veel onderwijsinstellingen een financieringstekort. ‘Wij zijn hier nog vaak erg in onszelf gekeerd. Het geld zou bijvoorbeeld ook direct in het basisonderwijs geïnvesteerd kunnen worden. Daar hebben ze het misschien nog wel harder nodig.’