Universiteiten en studenten roepen het kabinet op om meer geld te investeren in onderwijs en onderzoek. Juist nu het beter gaat met de economie en studenten massaal gaan lenen door de afschaffing van de basisbeurs.

Je kunt er de klok op gelijk zetten: dames dragen op Prinsjesdag een hoedje, en oppositiepartijen en maatschappelijke organisaties buitelen na de troonrede over elkaar heen om hun teleurstelling te uiten over uitblijvende investeringen. Het hoger onderwijs is daarop geen uitzondering.

Zo noemt universiteitenvereniging VSNU het uitblijven van investeringen een gemiste kans. Terwijl burgers meer geld te besteden krijgen, kunnen universiteiten geen substantiële extra bijdrage tegemoet zien. Eerder deze maand pleitte de VSNU nog, samen met ondernemers, voor een extra jaarlijkse investering van een miljard euro.

‘Wij roepen het kabinet op om de investeringen die vrijkomen uit het studievoorschot eerder ter beschikking te stellen’

Het college van bestuur van de Radboud Universiteit sluit zich aan bij de VSNU. Woordvoerder Martijn Gerritsen wijst bovendien op een analyse van dezelfde VSNU, waaruit blijkt dat de rijksbijdrage die universiteiten in 2017 per student ontvangen omlaag gaat. Met zo’n 3 procent, is de schatting. ‘Mede daarom roepen we het kabinet op om de investeringen die vrijkomen uit het studievoorschot eerder ter beschikking te stellen’, zegt Gerritsen.

Tweedeling
Onder studenten zijn die investeringen ook een zorg. Floris Boone, voorzitter van studentenvakbond AKKU: ‘Als dat geld al terugvloeit in het onderwijs, dan zien wij daar als studenten niets van terug.’ Boone had daarnaast graag gezien dat er extra geld vrijgemaakt zou worden voor studenten die het nu al moeilijk hebben – hij wijst op onderzoek van Kences waaruit blijkt dat eerstejaarsstudenten massaal thuis blijven wonen vanwege het leenstelsel.

Waar het kabinet wel extra geld voor uittrekt, zijn excellentietrajecten en talentprogramma’s. ‘Terwijl er juist gepleit wordt voor gelijke kansen in het onderwijs’, zegt Boone. ‘Het principe van gelijke kansen wordt zo ondergraven, omdat er een onwenselijke tweedeling ontstaat tussen studenten.’

Vertrouwen
Stan van Pelt, hersenonderzoeker bij het Donders Instituut, zat gisteravond in de studio van RTL Late Night om niemand minder dan minister Dijsselbloem aan de tand te voelen over de Rijksbegroting. ‘Ik zie bij ons instituut wetenschappers naar het buitenland vertrekken omdat ze hier moeilijk financiering kunnen krijgen voor onderzoek. Zelf zit ik een kwart van mijn tijd onderzoeksvoorstellen te schrijven of te beoordelen, waarvan slechts 15 procent wordt gehonoreerd. Dat leidt tot een hoop frustratie en het is zonde van de tijd.’

‘Geef de universiteit gewoon een zak geld en dan zorgen wij wel dat het goed terechtkomt’

Nu het beter gaat met de economie, had het kabinet de kans moeten grijpen om wetenschappers een steuntje in de rug te geven. Juist wetenschappers die fundamenteel onderzoek doen dat voor bedrijven niet meteen interessant is. ‘Het gaat om vertrouwen. De verdeling van geld hoeft niet vanuit een centraal punt geregeld te worden. Geef de universiteit gewoon een zak geld en dan zorgen wij wel dat het goed terechtkomt.’

Dijsselbloem is dat niet van plan, en dat verbaast Van Pelt weinig. ‘Hij onderkent echter wel het probleem dat fundamenteel onderzoek ondergeschoven raakt. Dat is al heel wat.’