Een economisch systeem zonder geld. Dat is waar Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam ondernemen, al een tijdje van droomde. Op Duurzame Dinsdag (3 september) won hij een innovatieprijs voor zijn app GIVO. Diensten, producten en tijd kunnen via de smartphone tegen elkaar worden geruild. ‘Dit is Tinder voor mensen die niet op zoek zijn naar een relatie.’

‘Ik heb soep over, jij een trui. Ruilen? Of misschien wil ik jouw trui niet, maar heb ik wel behoefte aan gitaarles. Kunnen we het netwerk zo groot maken dat ik mijn soep via via ruil tegen gitaarles?’

Met dit simpele ruilidee – uitgewerkt in een app – won hoogleraar Jan Jonker eerder deze maand de sociale innovatieprijs (1000 euro) van Asito. In de Tweede Kamer, op Duurzame Dinsdag, nam hij zijn trofee in ontvangst. Er waren 522 inzendingen. ‘Het gaat me vooral om de eer’, zegt hij. Daarnaast is hij blij dat hij het thema ‘sociaal bankieren’ op de kaart heeft gezet.

Overcapaciteiten

Jonker, gespecialiseerd in duurzaam ondernemen, liep al een tijdje rond met het idee om iets te doen met de capaciteiten en overcapaciteiten van burgers. ‘Hoe kunnen we diensten en producten op een slimme manier combineren, zonder geld in te zetten?’

In onze economie speelt geld vaak een hoofdrol, zegt hij. Arme mensen vallen daardoor al snel buiten de boot. Zonde, vindt Jonker, want ieder mens heeft iets te bieden en die diensten moeten we beter benutten. ‘Simpel voorbeeld: misschien wil jij een uurtje in de zon zitten en bied ik jou daarvoor een plek in mijn tuin. Wil jij dan voor mij boodschappen doen?’

‘Hoeveel deelnemers heb je nodig om een werkende kringloop te vormen?’

Jonker verzamelde deskundigen om hem heen die zijn idee konden omzetten in een algoritme. De ‘inclusief bankieren’-app GIVO die daaruit is voortgekomen, wordt binnenkort getest. ‘We beginnen klein, in een gesloten omgeving. We moeten kijken hoe we bijvoorbeeld omgaan met privacy. En uitvogelen wat een goede groepsgrootte is. Hoeveel deelnemers heb je nodig om een werkende kringloop te vormen? Hoe zorg je voor voldoende variëteit qua aanbod? Ik denk dat je moet beginnen met een wijk. Ik ga vanuit Nijmegen niet naar Wijchen rijden voor een pannetje soep.’

Jonker vergelijkt zijn app met de datingapp Tinder. ‘Maar dan voor mensen die niet op zoek zijn naar een relatie. Je probeert matches te maken in producten, diensten en tijd.’

Studenten als testgroep

Zijn nominatie leidde al tot enthousiaste reacties op de campus en in de stad. Binnenkort zit hij met de duurzaamheidsafdeling van de Radboud Universiteit om de tafel en de wethouder stuurde hem een sms met de vraag hoe zijn app binnen Nijmegen kan worden gebruikt. ‘Zelfs de Dar nam contact met me op. Binnenkort komt er iemand langs om te praten over wat we samen kunnen doen.’

Jonker ziet een experiment met Nijmeegse studenten als testgroep wel zitten. Niet alleen om te kijken in hoeverre de app werkt, maar ook omdat hij de jonge generatie wil inspireren de wereld in beweging te brengen. Volgens hem ligt een duurzame transitie in de handen van jongeren. Als je erin slaagt hen te bereiken met aansprekende producten, ben je al een heel eind.

Ter illustratie pakt hij een skateboard uit de hoek van zijn kamer. ‘Studenten vinden dit cool, het waste board is gemaakt van flessendoppen. Ik nodig de maker hiervan regelmatig uit in mijn colleges. Dat spreekt aan.’

Na de pilotfase hoopt Jonker zijn app Givo volgend jaar te kunnen uitrollen naar vijf steden. Een jaar later zou de applicatie in tien Europese steden actief moeten zijn.