Hoogleraar pleit voor beëindiging van dit ‘rampzalige’ semester
-
Marc van Oostendorp. Foto: Dick van Aalst
OPINIE - Hoogleraar Marc van Oostendorp heeft een advies aan de minister van Onderwijs: we geven dit rampzalige semester op en alle studenten krijgen er een half jaar extra bij. 'Studenten zijn volwassenen die de komende maanden best kunnen gebruiken om eens goed na te denken, een mooi boek te lezen of hun buren te helpen.'
Wie voor de crisis in de volksgezondheid nog niet wist dat de universiteiten volkomen dolgedraaid waren, kan dit nu duidelijk zien. Een crisis van ongekende omvang heeft ook de universitaire gemeenschap getroffen – en het ergste heeft ons nog lang niet bereikt – maar desalniettemin lijkt iedereen vooral bezig om alles zoveel mogelijk door te laten gaan. Er wordt nu geloof ik eerder meer dan minder vergaderd, enorm gewichtige beslissingen vliegen je om de oren.
Iedereen doet dat met de beste bedoelingen, maar ik vind de halsstarigheid waarmee men zich aan de normaliteit blijft vastklampen, soms beangstigend.
Flatje
Het doet denken aan het tekenfilmfiguurtje dat naar de rand van een ravijn rent, en dan nog even horizontaal doorrent. Tot het ineens beseft dat er geen grond onder de voeten meer is, en het in een rechte lijn verticaal gaat.
‘In de praktijk is het voor veel collega’s business worse than usual‘
Nog nooit heb ik zo vaak de frase geen business as usual gehoord als de afgelopen drie weken. Maar in de praktijk is het voor veel collega’s naar mijn indruk business worse than usual. Ik ken verhalen over stellen van jonge universitair docenten met klein kinderen in een flatje, die geacht worden van daaruit nu allebei online colleges voor te bereiden voor groepen van 120 studenten. Want zoals vaak ligt de grootste last van deze business worse than usual op de schouders van de jongere collega’s.
Dat is vreselijk. Natuurlijk wordt daarbij weer het argument ingezet ‘ja, maar we kunnen de studenten niet in de steek laten’. Ik weet niet of weigeren nu te doen alsof het behalen van studiepunten de hoogste prioriteit heeft, ‘de studenten in de steek laten’ is. Zijn zij gebaat bij een enorme last?
Volwassenen
Voor mij lijkt er een logische oplossing voor de minister van Onderwijs: we geven dit rampzalige semester op, alle studenten krijgen er een half jaar extra bij. Voor individuele gevallen waarvoor toch een probleem bestaat (buitenlandse studenten, studenten op wie al een baan staat te wachten), wordt een oplossing gezocht. Zo’n ramp kan dat niet zijn; er zijn tijden geweest dat studenten sowieso veel ruimer de tijd hadden, dan moet dat bij uitzondering nu ook kunnen.
Ze zijn geen schoolkinderen meer die vanzelf doorgroeien en daarom door moeten. Ze zijn volwassenen die de komende maanden best kunnen gebruiken om eens goed na te denken, een mooi boek te lezen, hun buren te helpen, of tal van andere zaken.
Dit semester opgeven betekent ook zeker niet: de studenten opgeven. Integendeel. De meeste docenten zullen automatisch al manieren vinden om toch met de studenten aan de slag te gaan: met verdiepend materiaal, met reflectie, of gewoon met gesprekken over het leven en corona.
Overigens: ook ik maak gewoon tentamens en bereid onderwijs voor. Dat de minister niet zo verstandig is, betekent dat studenten anders in de problemen komen. We moeten dus wel. Het is in mijn ogen surreëel dat we deze dingen moeten doen, maar ik verwijt dat geen enkele universitaire bestuurder – ik verwijt het de minister.
Extra tijd
Zoiets geldt ook voor het onderzoek. Laat alle eisen daarop nu ook even varen, geef mensen wat extra tijd als ze dat nodig hebben. Laat de universiteiten zich nu richten op de omringende samenleving. En laat iedereen zelf bepalen hoe dat te doen.
We hebben nooit tijd voor verdieping, waarom mogen we ons en de studenten die zelfs nu niet gunnen? Wat mij betreft kunnen trouwens ook gewone colleges worden gegeven, als studenten dat willen en docenten ertoe in staat zijn: maar de druk moet onmiddellijk van de ketel af.
‘De druk moet onmiddellijk van de ketel af’
Het is waanzin om in deze omstandigheden te verlangen dat de intellectuelen van de toekomst niet proberen zich te verdiepen, in wat er om hen heen gebeurt, maar in plaats daarvan studiepunten verzamelen, werkstukken schrijven en hoorcollegevideo’s bekijken. Het is absurd dat degenen die de intellectuele voorhoede van nu zouden moeten zijn, en een samenleving in verwarring zouden moeten bijstaan, in plaats daarvan hun rug naar de samenleving gekeerd houden en hun tijd besteden aan zoomvergaderingen over organisatorische kwesties.
We moeten niet eens zozeer op onze eigen gezondheid letten – al hoop ik dat iedereen die dit leest 120 mag worden en dan rustig op een dag in de slaap mag wegglijden – maar op die samenleving. We zijn vreselijk belangrijk, juist nu.
Dit artikel verscheen eerder op neerlandistiek.nl. Marc van Oostendorp is hoogleraar Nederlands en Academische communicatie.
Ellen Klute schreef op 3 april 2020 om 12:52
Marc van Ostendorp heeft groot gelijk. Er zijn ook andere waarden om in deze tijd over na te denken en deze te realiseren! wij worden daar door deze crisis extra op gewezen.
marieke jansen schreef op 3 april 2020 om 13:19
Mee eens! Tijd voor bezinning ! eerst maar eens de aarde redden.. later kunnen studenten en scholieren het weer oppakken.. gezondheid staat voorop! De mens heeft al genoeg schade aan deze planeet gebracht !
Harm schreef op 3 april 2020 om 14:45
Ik ben het helemaal eens met Marc. Semester valt denk ik nietmeer te redden. Kijk al naar de tentamens van dit kwartaal. Dat gaat alleenmaar erger worden.
De Ivoren Toren schreef op 3 april 2020 om 14:48
Misschien komen we nu tot de realisatie dat tijd relatief is en dat het leven niet altijd gaat om presteren.
“Je bent nodig” zegt de universiteit. Op mijn zolderkamertje diep in de boeken terwijl de rest van de samenleving ontwricht is?
Ik ben het helemaal met Marc eens.
Een jonge docent met twee kinderen thuis. schreef op 3 april 2020 om 14:53
Hear hear!
Kay Vermeegen schreef op 3 april 2020 om 15:34
Het is echt schrikken hoeveel werknemers van de universiteit gewend zijn om koste wat kost keihard door te werken. Nu is duidelijk dat de werkhouding van academici één van de grootste obstakels was en is van WO in Actie: hoe erger de wereld eraan toe is, hoe harder men gaat werken! Dat soort disassociatietechnieken werken misschien voor sommigen, maar het is weinig empathisch om dat alle collega’s en studenten op te leggen.
Beëindig het collegejaar, nu.
Student01 schreef op 3 april 2020 om 15:54
Het schrappen van dit semester is wel redelijk kostbaar. Volgens mij is men in Nederlandse rechterlijke uitspraken eerder uitgegaan van 11.000,- euro per half jaar studievertraging…
11.000 x 750.000 (hbo+wo) = 8.293.989.000
Lars schreef op 3 april 2020 om 16:22
Ik heb begrip voor bovenstaand idee. Gewoon doorwerken zit er vermoed ik voor veel mensen helemaal niet in en dat kan ook niet worden verwacht. Tegelijkertijd vind ik het als student problematisch om dit als een verloren semester te beschouwen. Voor veel studenten biedt de universiteit vastigheid en een invulling. Het idee dat de universiteit er is voor studenten zelfs als er geen onderwijs wordt gegeven, is vermoed ik alleen waarheid voor de opleidingen met veel persoonlijk contact, de opleidingen met weinig studenten of voor die student die zelf actief het contact zoekt. Andere studenten worden met het wegvallen van het onderwijs tot september uit het oog verloren en verliezen hiermee de invulling van hun week en de laatste vastigheid die nog over is in het corona-tijdperk.
Ik begrijp volledig dat het onderwijs nu niet hetzelfde is als onderwijs waarbij we elkaar kunnen zien en actief met elkaar in discussie kunnen of dat dezelfde kwaliteit kan worden geboden. Het engie wat ik wil zeggen is dat het onderwijs wat nog wordt gegeven juist zoveel kan betekenen voor studenten. Hiermee is er voor veel studenten alsnog een doel, en kunnen zij zonder vertraging toch hun studie afsluiten. Het idee dat een halfjaar extra niet uit zou maken vind ik te kort door de bocht, zeker als je bedenkt dat dit halfjaar schrappen voor veel studenten mogelijk een jaar uitloop zou kunnen betekenen.
Student schreef op 3 april 2020 om 16:55
Ook even een tegengeluid: Het feit dat college’s en tentamens en onderwijs door gaan (waar mogelijk) bied aan de andere kant ook een soort houvast voor studenten. Natuurlijk kun je aan jezelf blijven werken, maar wanneer het de bedoeling is dat je zo veel mogelijk binnen blijft houdt dat ergens op. Het volgen van college, het maken van opdrachten en het voorbereiden van tentamens helpen ook om structuur te geven aan een dag en geven invulling. Is er niet een mogelijkheid om, al is het maar een deel, van de druk weg te nemen door bijvoorbeeld college’s uit voorgaande jaren online te zetten? De tijd die bij de docenten vrij komt kan worden gebruikt voor andere zaken of ondersteuning van collega’s.
Evelyne Fruit schreef op 4 april 2020 om 06:52
Tout à fait d’accord avec Marc
Prenons soin de nous et de nos proches !
Student schreef op 4 april 2020 om 10:14
Druk van de ketel voor docenten: Ja! *Alles* opgeven, nee! Dat voor jonge docenten met kinderen het niet haalbaar is om fulltime te werken is vanzelfsprekend. Maar dat is juist een kans voor de oudere personeelsleden (emeriti?) om hun jongere collega’s onder de armen te grijpen.
Zeker in een tijd waar voor vrijwel alle studenten hun bijbaan, hobby’s ineens zijn verdwenen geeft het doorgaan van studieactiviteiten nog enigszins structuur. Want er *is* voldoende tijd voor een goed boek (alhoewel ik me afvraag hoe studenten aan goede boeken moeten komen aangezien de bibliotheken dicht zijn en boeken DUUR). Ook naast studieactiviteiten. Stel voor mijn part de tentamens van juni uit tot augustus, maar geef studenten de kans om net als de werkenden vanuit thuis hun normale bezigheden nog enigszins te blijven doen. Het belang van een ritme voor de mentale gezondheid van studenten is groot. Er moet een balans gevonden worden in de belastbaarheid van docenten niet overschrijden en tegelijkertijd de studenten niet in een gedwongen leegte van 6 maanden storten. Veel van mijn medestudenten hebben al uitgesproken dat de leegte negatieve effecten op ze heeft, net zoals jonge ouders negatieve effecten ondergaan van de stress.
Daarbij vraag ik me af of individuele oplossingen alleen voor studenten die in de problemen zouden komen niet dusdanig veel meer werkdruk zouden opleveren dat het contraproductief is.
Maarten schreef op 4 april 2020 om 17:58
Als een student die nu alle lessen digitaal volg kan je vertellen dat het inderdaad een uitdaging is, maar op een goede manier. Er zijn zoveel digitale middelen om groepwerk, lessen etc. mogelijk te maken. Vanwege chat functies zijn lessen zelfs meer interactief dan voor het virus.
Als student ben ik veel liever nu iets flexibler omdat de uni dat ook is en dan zorgen dan ik gewoon door kan gaan. Ieder ochtend voor les wakker moeten worden, deadlines voor assignments hebben. Dit is veel belangrijker dan “druk van de ketel”, want studeren is nu eenmaal druk op de ketel.
Student schreef op 5 april 2020 om 15:46
En wat moet er dan gebeuren met de studenten die bereid zijn om gewoon door te werken en geen studievertraging willen? Uiteindelijk behoort het verzorgen van colleges gewoon tot het takenpakket van universiteitsmedewerkers, en daar betalen wij weer collegegeld voor. Een half jaar studievertraging betekent gewoon een half jaar extra lenen en een half jaar minder werken, vooral dat eerste kan best stressvol zijn voor studenten. Deze situatie is voor niemand ideaal en ik snap de gedachte van de auteur best, maar het is ook niet zo dat je zomaar zonder consequenties dit semester kan schrappen.
40.000euroSchuld schreef op 5 april 2020 om 20:06
Stel ik zou nu in mijn laatste semester zitten, wat volledog geschrapt wordt, zou ik een volledig jaar studievertraging oplopen.
Een half jaar studievertraging voor een generatie studenten die al opgezadeld is met een overdreven studieschuld en prestatiedruk is een slecht idee. Je jaagt ons alleen maar extra op de kosten.
Ik heb liever online onderwijs met wat opgenomen colleges van vorig jaar dan dat ik een volledig jaar extra studievertraging oploop.
Myrthe Reuver schreef op 8 april 2020 om 17:03
Als bijna-afgestudeerde die een toekomst in het onderzoek ziet, zie ik beide kanten.
Ik zie overwerkte docenten die alle zeilen moeten bijzetten om les te blijven geven terwijl onderzoek erbij inschiet, iets wat extra moeilijk is als eigen kinderen ook thuiszitten.
Maar ik zie ook studenten, waaronder ikzelf, die absoluut geen studievertraging kunnen gebruiken. Ook al wordt het collegegeld (deels) kwijtgescholden: het zou een half jaar langer tot vast, ‘volwassen’ inkomen betekenen, een half jaar langer lenen om levenskosten te kunnen betalen (tenslotte loopt de huur gewoon door maar zijn typische ‘studentenbaantjes’ in het cafe of restaurant inmiddels niet meer te doen), en dan moet je de overheid ook nog eens vertrouwen dat de collegegelden werkelijk kwijtgescholden worden. De overheid heeft studenten tenslotte al de studiefinanciering afgenomen, dus dat vertrouwen is niet groot.
Daar komt nog bij, zoals vele mede-studenten hier zeggen, dat structuur voor studenten ontzettend fijn is, juist om niet te verzanden in piekeren en/of nietsen.
Misschien is er een balans mogelijk: niet keihard door-denderen, maar ook niet alle lessen en ECTS voor dit halfjaar dan maar afzeggen. En zoals Marten van de Meulen al zei: misschien promovendi wiens onderzoek nu niet door kan gaan meer les laten geven om docenten met kinderen te ontlasten.
Renée Damstra schreef op 30 mei 2020 om 14:49
Als docenten het niet meer trekken, stel getalenteerde/gemotiveerde student assistenten aan die online lessen willen verzorgen. Verdienen ze ook nog een boterhammetje nu hun bijbaantje(s) stilliggen. Misschien is er nog wel energie om hen feedback te geven?
Gemotiveerde studenten geven neem ik aan meer energie dan trekken aan een dood paard.