James Bond neemt het niet zo nauw met de hygiëne: handen wassen is een zeldzaamheid en met onveilige seks heeft hij geen enkele moeite. Drie Nijmeegse onderzoekers bekeken zijn films door een wetenschappelijke bril en constateren dat het een wonder is dat 007 niet vaker infecties oploopt.

In bijna 60 jaar tijd reist James Bond tijdens 25 films op 86 internationale reizen naar zeker 47 verschillende landen. Ziek wordt hij zelden, ondanks de risico’s op infecties die overal ter wereld voorkomen. Maar dat ligt niet aan zijn goede voorbereiding, hygiëne of voorzichtig handelen, ontdekten drie infectieonderzoekers, zelf ook ervaren reizigers naar risicogebieden. Ze publiceerden hun verhaal deze week in het wetenschappelijke tijdschrift Travel medicine and infectious disease.

‘Het idee ontstond tijdens een koffiepauze’, vertelt Teun Bousema, malariaonderzoeker en een van de auteurs. ‘Mijn promovendus Wouter Graumans vertelde elk jaar alle James Bond films te kijken. De link met Bonds risico om een infectieziekte op te lopen is dan natuurlijk snel gelegd.’

Onveilige seks

Al grappend stelden ze een lijst op. Waar moesten ze op letten als ze de films door een wetenschappelijke bril zouden bekijken? Ze besloten het idee serieus uit te werken. ‘Dat werden heel veel avonden dvd’s kijken’, zegt Bousema. ‘We keken bijvoorbeeld naar hoe vaak Bond zijn handen waste (bijna nooit, red.), onveilige seks had (heel vaak, red.) en dieren aanraakte. En ook welke ziektes er heersten in de regio’s waar hij kwam.’ Opvallend was alvast dat 007 nooit DEET gebruikt in malariagebieden.

De nieuwste Bond-film, No Time To Die, kon nog net mee in het onderzoek. De drie wetenschappers gingen naar de bioscoop om de gedragingen van de hoofdrolspeler te turven. Bousema en collega’s  schreven over de gevonden resultaten een artikel, met toepasselijke tussenkopjes als ‘The man with the golden gut’, ‘A flu to a kill’ en ‘The fly who loved me’.

Hun conclusie is verontrustend: James Bond zou wel eens geïnfecteerd kunnen zijn met de kattenparasiet Toxoplasma gondii, omdat hij zo vaak contact heeft met de aanvoerder van terroristennetwerk Spectre die constant katten aait. Het zou in ieder geval verklaren waarom de actieheld zoveel risicovol gedrag vertoont. De onderzoekers schrijven dat muizen die besmet zijn met de parasiet, veel minder bang worden voor katten; Bond gaat al even roekeloos tewerk.

Is de studie alleen maar ongein? ‘Nee’, zegt Bousema. ‘Reizigers slaan adviezen over infectierisico’s op hun bestemming vaak in de wind, daar willen we via dit artikel meer aandacht voor vragen.’