In korte broek rennen door de sneeuw, onder ijs door zwemmen of de Himalaya beklimmen in blote bast, Wim Hof (57) draait er zijn hand niet voor om. De Iceman heeft van koude zijn levenswerk gemaakt.

Wim Hof, alias de Iceman, houdt van ouderwets koude winters. Hij kocht een boerderij in het zuidwesten van Polen, waar het elke winter vriest en sneeuwt. ‘Een ijskoude waterval heb je hier, dat is de hoofdprijs’, vertelt hij enthousiast door de telefoon. Voor Hof is zo’n waterval niet om naar te kijken. Elke dag doen hij en zijn workshopdeelnemers oefeningen in de waterval. ‘Stromend water, dat is koud hoor!’

Uitverkocht
Zijn trainingscentrum staat helemaal aan het einde van het dorpje Przesieka, grenzend aan het Reuzengebergte. Een indrukwekkende berg is om de hoek. De prijs voor een zesdaagse ‘winterreis Polen’ is 1599 euro, maar dat blijkt voor veel mensen niet te veel. Van heinde en verre komen deelnemers naar Polen voor Hofs ‘koude ervaring’, zijn ademhalingstips en zijn meditatietechnieken. Komende week verwacht hij gasten van 24 verschillende nationaliteiten, vertelt hij trots.

‘Uitverkocht’ staat er achter de reizen op de website. En: ‘Reizen in januari binnenkort weer beschikbaar’. De animo is groot maar het aantal slaapplekken beperkt, vertelt Hof. ‘In mijn boerderij kan ik 66 man huisvesten. Gelukkig kunnen er ook altijd mensen in het hotel slapen verderop in het dorp.’

Korte broek
Hof wentelt zich al veertig jaar in sneeuw en ijs. Op zijn zeventiende glijdt hij in zijn woonplaats Amsterdam voor het eerst het Zuider Amstelkanaal in, dat is bedekt met een vliesdun laagje ijs. ‘Ik lag er die eerste keer maar heel even in. Maar ik wist meteen: dit is het. Dit is fijn, dit is mooi, dit is het juiste gevoel. Ik voelde me hé-le-maal goed.’ De volgende dag komt hij terug. Weer datzelfde fijne gevoel in het ijskoude water, als in een roes. ‘Ik leerde in die kou heel diep te ademen, mijn lichaam vol zuurstof te pompen.’ Na een tijdje lukt het hem een hele winternacht buiten door te brengen, al mediterend in zijn korte broek.

Na een halve marathon in Lapland, belandt hij in het ziekenhuis met tweedegraads bevriezingen aan zijn voeten

Twee decennia na die eerste stap in het Zuider Amstelkanaal krijgt Hof zijn bijnaam ‘Iceman’. Hij is 39 jaar als hij zijn eerste wereldrecord vestigt, in Parijs: een half uur doorbrengen in een glazen bak gevuld met ijsklonten. Twaalf dagen later lukt het een uur, in Hollywood. Drie maanden later zwemt hij vijftig meter onder het poolijs in Finland. Hij beklimt de Mount Everest in korte broek, staat in het ijsberenverblijf van Ouwehands Dierenpark zeventig minuten lang tot zijn kin in een bak met ijsklontjes.

Soms gaat hij te ver in zijn prestatiedrang. Na een halve marathon door de sneeuw in Lapland, bij temperaturen tussen de 20 en 30 graden onder nul, belandt hij in het ziekenhuis in Kolari met tweedegraads bevriezingen aan zijn voeten.

Johan Cruijff
Maar het grote aantal deelnemers aan zijn workshops, vertelt Hof vanuit Polen, dankt hij niet aan zijn wereldrecordpogingen. ‘Ik denk dat de wetenschappelijke onderbouwing heel belangrijk is geweest. De wetenschappers van het Radboudumc verdienen wat mij betreft de Nobelprijs!’

De naar objectiviteit strevende arts-onderzoekers waar Hof op doelt, schrikken zich elke keer een ongeluk als Hof – spontaan als hij is – dat soort dingen roept. Al toen de Iceman, nu zo’n jaar of zes geleden, bij hoogleraar geneeskunde Peter Pickkers aanklopte, waarschuwde die al: ‘Stel je techniek werkt, vergeet niet: je bent wel de Johan Cruijff van het mediteren. Goed mogelijk dat een ander dat nooit weet op te pakken.’

De getrainde proefpersonen vertonen nauwelijks griepverschijnselen

Bij een experiment onder leiding van Pickkers in het Nijmeegse ziekenhuis blijkt Hof weerstand te kunnen bieden aan een bij hem ingespoten dode, ziekteverwekkende bacterie. Het Reumafonds financiert vervolgonderzoek, want hoe mooi zou het zijn als reumapatiënten, net als Hof, zelf hun afweersysteem kunnen controleren? Twaalf mannelijke proefpersonen, allemaal student, krijgen op zijn boerderij in Polen een training van Hof. Met als kers op de taart: een bad in een wak. Terug in het Radboudumc krijgen ze ook een dode bacterie ingespoten. En er lijkt inderdaad iets te zijn gebeurd: de getrainde proefpersonen vertonen nauwelijks griepverschijnselen, terwijl de controlegroep ligt te rillen van de koorts. ‘We hebben bewezen dat een mens in staat is om zijn autonoom zenuwstelsel en zijn immuunsysteem bewust te beïnvloeden’, zegt een opgetogen Pickkers voor het oog van de camera.

In de medische wereld klinken ook kritische geluiden: Hof zou zieke mensen te veel beloven. Voor heel wat uitbehandelde patiënten is de Iceman hun laatste hoop. Ruimtevaarder Wubbo Ockels – hij had kanker in een vergevorderd stadium – was zes dagen bij Hof in Polen. En overleed vrij snel daarna. ‘Ik kan mensen niet genezen, alleen sterker maken’, zegt Hof daarover.

Waterval
Hij heeft alle vertrouwen in het onderzoek dat nu loopt, laat hij nog weten vanuit Polen. De arts-onderzoekers van het Radboudumc kijken in dit derde experiment wat het precies is dat de weerstand opkrikt: de ademhalingstechnieken, de meditatie of de koude? De resultaten van dit onderzoek komen in maart.

Voor de workshopdeelnemers in Polen maakt het kennelijk niet uit: ze komen toch wel. En Hof? Lukt het hem nog het hoofd koel te houden met al die aandacht? ‘Ja hoor. Ha ha. Gewoon de waterval in en klaar.’