Onderzoekers van het UMC St Radboud hebben een eerste bewijs geleverd voor een bijzonder gave van  ‘Iceman’ Wim Hof: hij kan zijn afweersysteem sturen. Door meditatie lijkt hij zijn zenuwstelsel te beïnvloeden en zo de reacties van zijn immuunsysteem te onderdrukken. Dat blijkt uit een experiment van het UMC waaraan Hof heeft deelgenomen.

Wim Hof heeft verschillende kouderecords op zijn naam staan. Hij beklom blootsvoets besneeuwde bergen, zwom onder vijftig meter poolijs door en liep in Finland een marathon op blote voeten bij temperaturen tussen de 20 en 30 graden onder nul. Hof, die in Amsterdam woont, beweert al langer dat hij zijn afweersysteem kan sturen met meditatie.

Even checken
Geneeskundehoogleraar Peter Pickkers en promovendus Matthijs Kox namen de proef op de som. De twee doen onderzoek naar de invloed van het autonome zenuwstelsel op de werking van het afweersysteem. Ze dienen gezonde personen een stof toe (endotoxine) die het immuunsysteem wakker schudt. De stof is een dood bestanddeel van de celwand van een bacterie, maar het afweersysteem ziet het aan voor een levende bacterie en maakt ontstekingseiwitten aan. De proefpersonen krijgen daardoor griepachtige verschijnselen, zoals koorts en hoofdpijn.

Ook bij Wim Hof is endotoxine toegediend, terwijl hij mediteerde. Alleen bleven bij hem de griepachtige verschijnselen uit. Bij Hof gebeurde wat anders: het stresshormoon cortisol nam veel sterker toe dan bij andere proefpersonen. Pickkers: ‘We weten dat dit stresshormoon vrijkomt bij verhoogde activiteit van het autonome zenuwstelsel en dat cortisol de immuunrespons onderdrukt. We zien in Hofs bloed dat hij veel minder ontstekingseiwitten aanmaakt.’ Volgens de onderzoekers was de immuunrespons van Wim Hof vijftig procent lager dan die van andere proefpersonen. Of de afwijkende reactie van Hofs lichaam nou komt door zijn meditatie, durft Pickkers niet te zeggen op basis van dit ene experiment.  Maar de resultaten zijn zo opmerkelijk dat Pickkers en Kox een vervolgonderzoek gaan opzetten waarbij een groep door Hof getrainde proefpersonen wordt vergeleken met een groep gewone proefpersonen.  De meditatievorm van Hof brengt het lichaam niet, zoals vaak wel gebruikelijk, in een toestand van ontspanning. ‘Het is bekend dat er ook meditatievormen zijn waarin je heel sterk focust en je lichaam juist in een stressreactie brengt. Dat kan die hoge cortisolwaarden van hem verklaren’, zegt Pickkers.

Meditatie
Zelf beweert Hof op zijn website dat iedereen zijn technieken kan leren. Het televisieprogramma Eén Vandaag zendt vanavond om 18.15 uur een item uit over het UMC-onderzoek bij de Iceman. /Martine Zuidweg