Ter ere van haar honderdjarig bestaan reikt de Radboud Universiteit dit jaar maar liefst zeven eredoctoraten uit. Wat houdt zo'n ereprijs in en wat levert het op, naast mooie publiciteit?

Michael Sandel, Mary Beckman, Geert Corstens, Fabiola Gianotti, Stella Nkomo, Marc Van Ranst en Sandra Graham hebben gemeen dat zij dit jaar alle zeven een eredoctoraat uitgereikt krijgen van de Radboud Universiteit. Tijdens het lustrum in oktober, wanneer de Radboud Universiteit haar honderdjarige bestaan viert, zullen de overhandigingen plaatsvinden.

Met het uitreiken van een eredoctoraat spreekt de universiteit haar waardering uit voor de ‘uitzonderlijke wetenschappelijke of maatschappelijke bijdrage’ van een persoon. Oneerbiedig zou je het een chic relatiegeschenk kunnen noemen – de persoon in kwestie wordt deelgenoot gemaakt van de Nijmeegse ‘academische gemeenschap’. Vanwege het lustrum vonden de decanen en het college van bestuur het een goed idee om elke faculteit één persoon voor te laten dragen voor de eretitel.

Bewapende beroepsmilitair

Bij het grote publiek is Marc Van Ranst de bekendste van de zeven namen. De Belgische ‘Jaap van Dissel’ kwam als belangrijk raadgever van de Belgische regering veelvuldig in de media tijdens de pandemie. Bovendien moest de Leuvense viroloog onderduiken nadat een bewapende beroepsmilitair het op hem gemunt zou hebben.

‘Van Ranst ging het debat steeds opnieuw op een goede manier aan’

‘Hij is een groot voorbeeld van een persoon die vanuit zijn wetenschappelijke kennis de actualiteit duidt’, zegt internist-infectioloog Chantal Rovers, die in oktober als zijn erepromotor zal optreden. In de ‘storm’ die de coronacrisis was, bleef Van Ranst fier overeind tegenover virussceptici en complotdenkers. ‘Hij ging het debat steeds opnieuw op een goede manier aan. Juist in een tijd waarin sociale media zo’n grote rol spelen is het belangrijk dat er mensen zijn die feiten van fictie weten te onderscheiden.’

Derde eredoctoraat

Aan de Radboud Universiteit krijgt Van Ranst in oktober alweer zijn derde Nederlandse eredoctoraat in één jaar. De VU Amsterdam en Leiden gaan Nijmegen voor. Van Ranst zelf denkt dat die waardering vanuit Nederland te maken heeft met zijn kritiek op Willem Engel, zo zei hij eerder tegen AdValvas. Van Ranst waarschuwde Nederlandse media om Engel niet te veel spreektijd te geven in het publieke debat. Hij noemde hem onder andere een ‘mafkees’, een ‘virusontkenner’ en ‘extreemrechts’. De gedreadlockte dansleraar sleepte Van Ranst daarop – zonder succes – voor de Belgische rechter wegens smaad en laster.

Hoewel Rovers aangeeft dat de persoon Willem Engel geen rol speelt bij de toekenning van het eredoctoraat aan haar Belgische vakgenoot, ziet zij de ereprijs wel als een statement van de universiteit tegen verspreiders van desinformatie. ‘Wij laten zo zien: het is belangrijk dat de wetenschap zich hier tegen uitspreekt.’

Daarin schuilt volgens Rovers een belangrijke symboliek. Is dat dan ook de grootste meerwaarde van het uitreiken van een eredoctoraat? Zo ver wil Rovers niet gaan. ‘We organiseren tijdens de uitreiking ook bijeenkomsten met Van Ranst, zodat studenten, artsen en onderzoekers van hem kunnen leren.’ Dat is volgens Rovers net zo goed van belang.

Emancipatiestrijd

Namens de Faculteit der Managementwetenschappen zal Stella Nkomo, hoogleraar Human Resource Management aan de University of Pretoria, een eredoctoraat ontvangen. Nkomo is een autoriteit op het gebied van racisme, gender en diversiteit binnen organisaties. Ze is een voorvechter van emancipatie.

‘Op vlak van emancipatie heeft Nkomo haar sporen meer dan verdiend’

Dat de Radboud Universiteit, die zichzelf diezelfde missie toedicht, zich met haar wil verbinden is daarom niet zo gek. Bedrijfskundehoogleraar Yvonne Benschop ziet alleen de symboliek daarvan al als een grote meerwaarde. ‘Wij zijn een emancipatie-universiteit die honderd jaar bestaat. Inhoudelijk past het dan heel goed om Nkomo een eredoctoraat toe te kennen. Zij heeft op het vlak van emancipatie haar sporen meer dan verdiend. Wij laten hiermee zien dezelfde doelen na te streven. Dat is heel belangrijk.’

Bovendien biedt de komst van Nkomo naar Nijmegen de universiteit de kans om met een gerenommeerd expert in gesprek te gaan over lastige thema’s als racisme, genderongelijkheid, diversiteit, exclusie en inclusie binnen de eigen organisatie. Benschop: ‘Nkomo heeft hier heel belangwekkende studies naar gedaan en kan ons op dat vlak echt inspireren en verder helpen.’