Wat bezielt een wetenschapper? Jaren ploeteren op iets waar anderen de schouders over ophalen. Vox-redacteur Martine Zuidweg gaat op bezoek in de laboratoria van de universiteit.

De stoel waarin de proefpersonen zitten, oogt als een kermisattractie. Je kan ook geen kant meer op als neurowetenschapper Romy Bakker (27) je eenmaal heeft vastgesnoerd. Vier riemen houden je romp op hun plek, de koptelefoon en de kinsteun doen hetzelfde met je hoofd. Op je vinger en je arm maakt ze met witte tape een draadje vast – ‘dat zijn bewegingssensoren’.

De onderzoekers van het SensoriMotorLab noemen de stoel De Slee, omdat-ie glijdt, zijwaarts een meter of twee. Voor wie in paniek raakt, staat er een intercom, goed hoorbaar voor Bakker in de controlekamer. En er is een camera tegenover de stoel die verbinding heeft met de controlekamer. Maar dat is tot nu toe allemaal niet nodig gebleken in het onderzoek van Bakker. Er is nog niet één proefpersoon gaan schreeuwen, verzekert ze. ‘Ze vinden het juist wel grappig om erin plaats te nemen. Weer eens wat anders dan zo’n onderzoekje waarbij je alleen maar achter een computer zit.’

Grijpbeweging
Bakker gebruikt de stoel voor haar onderzoek naar bewegingen. En dan gaat het om de crème de la crème onder de bewegingen – of zoals Bakker het liever formuleert ‘de meest complexe bewegingen’. Je staat er normaal niet bij stil, maar mensen kunnen verdraaid ingewikkelde dingen. Zoals daar zijn: al lopende een kop koffie van tafel pakken. En dan dus precies inschatten waar je hand zich op dat moment bevindt, wat de afstand is tussen je hand en het kopje en wanneer je precies voorover moet buigen en een grijpbeweging moet maken.

‘Ons brein maakt veel kleine beslissingen bij het plannen van bewegingen’, zegt Bakker, promovendus in de groep van hoogleraar Sensomotorische Integratie Pieter Medendorp. Maar hoe plant het brein bewegingen terwijl we al in beweging zijn? Bakker onderzoekt het door haar proefpersonen – allemaal studenten –  te observeren in de bewegende stoel en ze tegelijk een taak te geven op het lichtbord voor hen.

 

Revalidatie
Tijdens een masterstage in Zwitserland drong tot haar door hoe belangrijk de bijdrage is van kennis van de neurowetenschappen voor de revalidatie van mensen die een beroerte hebben gehad. ‘Ik vind het fascinerend dat iemand die eerst in een rolstoel zat met hulp van dit soort kennis weer leert lopen. Ik wil niet suggereren dat onze kennis op dit gebied het ei van Columbus is, maar ik denk dat er heel veel te halen valt. Er zijn al best veel goede revalidatietechnieken opgezet op basis van dit soort onderzoek.’

Basiskennis over bewegen komt ook van pas in de sport en bij mensen die een arm of been moeten missen. ‘Voor het bouwen van een prothese of een robotarm heb je veel kennis nodig over hoe ons bewegingssysteem werkt. Heel fundamentele kennis.’

Ze is nu bezig met haar eerste artikel. Best spannend ja. Ze beschrijft de resultaten van haar eerste experimenten. Over het samenspel tussen een arm en de rest van het lichaam in de bewegende stoel. ‘Doordat de proefpersonen bewegen met de stoel werken er grote krachten op hen in, wat invloed heeft op de armbeweging. Ik wil begrijpen hoe de coördinatie tussen arm en lichaam dan is. Bewegen we op zo’n manier dat het ons de minste energie kost, of volgt ons brein een andere strategie?’

Gelukkig is er wel een tendens in de experimenten te ontdekken, zegt Bakker met een glimlach. ‘Ik heb de indruk dat we niet altijd even energiezuinig bewegen’, formuleert ze voorzichtig. Meer wil ze er niet over kwijt. ‘Ik moet het nog wel publiceren, begrijp je?’