Wat bezielt een wetenschapper? Jaren ploeteren op iets waar anderen de schouders voor ophalen. Martine Zuidweg gaat op zoek naar het bloed, zweet en tranen in de laboratoria van de universiteit.

Minck, drie jaar en een blonde kuif, heeft er zin in. Als hij de balletjes en de bakjes op het scherm waarneemt, steekt hij z’n armpjes in de lucht: ‘Jee, spelletje spelen!’ Jenny Peper (23), researchmasterstudent gedrag en neurowetenschappen, ziet het glimlachend aan. Ze houdt al zolang ze zich kan herinneren van kleine kinderen. ‘Ze zijn zó puur. Ze doen gewoon wat in hun opkomt’. Als scholiere was ze gefascineerd door alles wat de docent biologie vertelde over gedragingen van mensen en dieren. Ze koos voor Life Science & Technology in Groningen en specialiseerde zich in onderzoek naar hersenen en gedrag. ‘Ik wilde heel graag weten hoe mensen en dieren zich gedragen in bepaalde situaties, maar ook waarom, en dan kom je al snel uit bij gedrag en neurowetenschappen.’ Een gastcollege van een neurowetenschapper van het Groningse academisch ziekenhuis gaf haar een zet richting het onderzoek bij mensen en dan vooral kinderen. Ze regelde een project bij de neurowetenschapper en daar, in het Groningse ziekenhuis, kwam ze voor het eerst op het spoor van het Baby Research Center in Nijmegen. Nu zit ze waar ze voor haar gevoel zijn moet. ‘Mijn onderzoek hier past precies bij mijn interesse.’ Haar afstudeerproject bouwt voort op een bevinding van postdoc Sarah Gerson, afkomstig van de universiteit van Maryland in de VS. Gerson zag dat kinderen moeite hebben met plannen als ze moeten samenwerken met iemand anders. Aan Peper nu de opdracht om te achterhalen wat de precieze oorzaak is. Of het bijvoorbeeld komt door de sociale interactie zelf, of door het feit dat de kinderen om beurten moeten spelen. Minck krijgt vier bakjes te zien in twee kleuren. De bedoeling is dat hij vier balletjes in bakjes van dezelfde kleur doet. Om te onderzoeken of kinderen kunnen plannen, heeft het tweede aangeboden balletje twee kleuren. In welk bakje dat hoort, hangt af van de twee andere balletjes die nog aangeboden zullen worden. Peper praat voortdurend tegen de jongen. Om hem betrokken te houden, zegt ze achteraf. Halverwege het experiment haalt ze een handpop van een kippetje te voorschijn. Minck moet er zichtbaar even aan wennen, maar gaat al snel samen met het kippetje verder met het verdelen van de ballen. Minck heeft al tientallen balletjes in bakjes geduwd als hij achterover begint te leunen. Even uitrusten tegen de buik van pappa. Peper heeft inmiddels 35 kinderen kunnen observeren. En ook de nadelen kunnen ondervinden van werken met kinderen. ‘Het lastige is dat kleine kinderen echt hun eigen weg gaan. Als ze de taakjes niet leuk vinden, zeggen ze dat gewoon. Om het extra leuk te maken, hebben we er af en toe plaatjes tussendoor van Sesamstraat en klinkt een juichend geluid als ze de balletjes goed hebben geplaatst. Maar er zijn er bij voor wie dat niet motiverend genoeg is. Jammer natuurlijk. Maar dat hoort bij onderzoek met kinderen. Ze zijn ontzettend onvoorspelbaar en daar moet je je constant op weten aan te passen. Aan de andere kant: we hebben ook weinig aan de resultaten als een kind niet is gefocust op het spelletje.’ Als ze de filmpjes terugkijkt – want ze neemt alle experimenten op – ziet ze ook wel dat ze zelf handiger wordt. ‘In het begin was ik best zenuwachtig. Je wilt toch dat het onderzoek precies verloopt zoals je dat in je hoofd hebt. Maar dat heb ik een beetje losgelaten. Ik praat nu makkelijk, meer ontspannen. Ik voel nu ook beter aan wat de kinderen leuk vinden. Ik probeer wel te voorspellen hoe ze zullen reageren, maar dat weet je eigenlijk nooit. Ik ben flexibeler geworden, dat is een leerproces geweest.’ / Martine Zuidweg