Wat bezielt een wetenschapper? Jaren ploeteren op iets waar anderen de schouders voor ophalen. Martine Zuidweg gaat op zoek naar het bloed, zweet en tranen in de laboratoria van de universiteit. Haar lange, bruine haren hangen voor het blauwe plateau met daarop iets dat veel weg heeft van een minivaasje. In het vaasje zit een gelige vloeistof – een peptide – dat vrolijk ronddraait onder invloed van een magneetje in het vaasje en het plateau.

Met een pipet brengt ze de gelige stof over in een buisje met ether en zegt ‘Zie je wat er nu gebeurt? Zie je de vloeistof veranderen in vaste stof? Op de achtergrond schreeuwt een 3fmpresentator iets onverstaanbaars. Anika Jonker (25), promovenda bij bio-organische chemie, hoort het niet eens. Ze heeft alleen oog voor het buisje waarin de peptide een metamorfose ondergaat. Jonker werkt nu twee jaar in het lab voor bio-organische chemie, op de derde verdieping van het Huygensgebouw. Ze heeft er haar eigen bril, haar eigen labjas en haar eigen zuurkast. Haar kast zit ingeklemd tussen de zuurkasten van drie andere scheikundepromovendi. Als klein meisje puzzelde ze graag en misschien dat daar haar passie voor chemie is begonnen. Want wie dacht dat scheikunde een kwestie is van stofjes mengen, kan Jonker teleurstellen. Na dat mengen begint het werk voor de chemicus pas. ‘Je moet je mengsel daarna nog zuiveren en analyseren wat voor reactie je precies hebt gekregen. Wat als je bijvoorbeeld merkt dat er nog een of twee andere stoffen bij zijn gekomen? Het is echt een puzzel. En het is natuurlijk heel tof als je ontdekt dat die reactie is wat je hebt willen maken.’ Maar dat geknoei en analyseren met stofjes moet wel een doel hebben, vindt ze. Vandaar dat ze in Utrecht een master deed in geneesmiddelenonderzoek. Nu staat ze hele dagen achter haar zuurkast, die spierwit is en waarbij een buizenstelsel de enige versiering is. Links staan plastic flessen – spuitflessen noemt ze ze. In het midden twee blauwe plateaus met een oer-Hollandse naam: het zijn de roerplaten waarop Jonker haar mengsels brouwt.

Ze probeert een materiaal te maken dat kan helpen bij het herstel van botbreuken. Een vloeistof dat aan calcium bindt en ter plekke in het lichaam kan worden ingespoten. Op die plek zorgt het dan voor een natuurlijke groei van het bot. Eenmaal in het lichaam, dus onder invloed van hogere temperaturen, moet de stof veranderen in een gel. Anders zou de vloeistof in het lichaam gaan ronddwalen. Even dacht ze dat ze zo’n stof op het spoor was. Ze had een biologisch afbreekbaar materiaal gemaakt dat calcium aan zich bindt. ‘Afgelopen najaar zijn we begonnen met proberen er een gel van te maken. Maar voor de kerst kwamen we erachter dat dat nog niet ging lukken. Dat was best frustrerend. Je hebt er zoveel werk ingestopt. Als er dan niet uitkomt wat je verwacht is je natuurlijke reflex: je er dieper in vastbijten. Zo werkt het althans bij mij. Dan wil ik het toch nóg een keer proberen. Soms kun je met een net iets andere insteek wel resultaten krijgen.’

Dan is het prettig dat haar promotoren, Jan van Hest en Dennis Löwik, haar soms op een ander spoor brengen. ‘Zij hebben meer het overzicht, het complete plaatje. Ze zien sneller of het de moeite waard is om een experiment over te doen.’ Ze is nu met andere materialen aan de slag gegaan. Staat weer vol goede moed achter haar zuurkast. Ze heeft nog twee jaar, dat is een hele tijd. En toch, het lijkt haar heel vervelend als  de wonderstof niet op haar weg komt. ‘We willen uiteindelijk natuurlijk wel iets vinden dat we kunnen publiceren. ‘De mislukte synthese van’ is natuurlijk geen titel voor een artikel.’ / Martine Zuidweg