Columnist en schrijver Özcan Akyol onderstreepte vanmiddag het belang van retorica. 'Mensen luisteren niet meer.' Hij was een van de sprekers tijdens de opening van kenniscentrum Peitho, dat als een van de doelstellingen heeft studenten te leren hoe ze feit en fictie van elkaar kunnen onderscheiden.

Je kunt met twintig tegenargumenten komen, de Wilders-aanhanger laat zich niet overtuigen, is de ervaring van AD-columnist Özcan Akyol. De boodschap ‘moslims deugen niet’ is wat blijft hangen. Dat de politicus andere bedoelingen heeft met een cartoonwedstrijd – media-aandacht, om maar iets te noemen – weigert de Wilders-fan te geloven. ‘Het maakt niet uit wat je schrijft, mensen luisteren niet meer’, aldus de columnist. ‘En dat is frustrerend.’

Akyol is vanmiddag een van de sprekers tijdens de opening van Peitho, het nieuwe Radboud- kenniscentrum voor retorica. Met het verhaal dat hij vertelt op het podium van cultuurzaal C, onderstreept hij de urgentie van het nieuwe platform. ‘We zijn op een punt gekomen dat mensen geen feiten meer nodig hebben om een mening te vormen’, constateert hij. ‘Rechts’ bedient zich volgens Akyol van een agressieve retoriek die werkt, terwijl ‘links’ niet in staat lijkt er een overtuigend verhaal tegenover te zetten.

Bubbel

Bé Breij, mede-oprichter van Peitho en hoogleraar Antieke retorica, beaamt dat de tijd meer dan rijp is voor een kenniscentrum. ‘Het debat verhardt. In het post truth tijdperk van alternatieve feiten is het belangrijk retorisch sterk te zijn.’ Peitho wil alle kennis die op de universiteit beschikbaar is op het gebied van retorica en overtuiging samenbrengen. Mensen, en met name studenten, moeten weer leren feit en fictie van elkaar te onderscheiden. Bovenal moeten ze kunnen beargumenteren waarom bepaalde argumenten niet deugen.

Is dat niet de essentie van wat er gebeurt op een universiteit? ‘Jawel’, zegt ze, ‘maar het kan altijd beter. Studenten geven aan dat ze er behoefte aan hebben. Op de middelbare school leren ze kinderen mediawijs te maken, wij zouden studenten hier retorisch wijs moeten maken.’

Özcan Akyol vertelt zijn publiek vanmiddag dat hij heel bewust schrijft voor het Algemeen Dagblad. Een aanbod om over te stappen naar NRC, weigerde hij. ‘Dan zou ik binnen mijn eigen bubbel schrijven van mensen die het allemaal met elkaar eens zijn.’ De AD-lezer is over het algemeen lager opgeleid, en de academisch opgeleide columnist ziet het als een missie om juist die groep te bereiken.

Kenniscentrum Peitho richt zich eveneens op een grotere doelgroep. Breij en haar collega Yvette Linders (moderne retorica) verzorgen cursussen voor speechschrijvers en woordvoerders. Breij: ‘”Hoe geef je weerwoord op de harde tonen die tegenwoordig klinken in het debat?” Daar gaat het over.’ Om te onderstrepen dat retorica verder gaat dan de academia, zijn behalve de columnist ook een speechschrijver (Renée Broekmeulen) en een rapper (Marassa) uitgenodigd om een praatje te houden tijdens de opening. ‘De werkdefinitie van retorica is: hoe kun je met talige middelen het denken en handelen van mensen beïnvloeden?’, aldus Breij.