Al jaren klinkt onder wetenschappers kritiek op de toenemende publicatiedruk en de afrekencultuur binnen universiteiten. Zo kan het niet langer, is de gedachte achter het manifest ‘Science in transition’, vandaag en morgen onderwerp van een congres in Amsterdam. Nijmegen schittert in de initiatiefgroep door afwezigheid, al klonk het geluid gisteren wél door in de Ethos of Science-lezing. Je kunt zeggen wat je wilt van Science in transition, maar ze weten de aandacht te vangen. Vandaag biedt de Volkskrant een paginabreed podium aan een van de vijf initiatiefnemers, de Utrechtse medisch decaan Frank Miedema. Hij fulmineert tegen de publicatiedruk en de vaak matige controle op artikelen, waaraan ook de als gerenommeerd te boek staande bladen als Nature en Science zich schuldig maken. Vandaag en morgen scherpen Miedema en de zijnen hun manifest verder aan, op een tweedaags congres in Amsterdam. Gisteren stond de publicitaire mallemolen voor wetenschappers ook centraal bij de maandelijkse Ethos of Science-lezing. Bètadecaan Stan Gielen wees erop dat de publicatiedruk ertoe leidt dat onderzoekers hun focus richten op een beperkt gezelschap van vakgenoten, wat ten koste gaat van een open blik op de samenleving. Luca Consoli, organisator van de lezing, onderstreept vandaag de gisteren geuite oproep ‘om alleen relevante resultaten te publiceren’. Consoli legt uit wat we onder relevant dienen te verstaan: ‘Dan heb je het over echte doorbraken, en over onderzoek dat eerder onderzoek falsificeert of reproduceert.’ Luca Consoli omarmt de groeiende aandacht voor reproductieonderzoek, tevens een reactie op de ‘Stapel-affaire’ van twee jaar geleden: als Tilburgs hoogleraar scheidde Stapel de ene na de andere frauduleuze publicatie af, zonder dat vakgenoten de moeite namen zijn onderzoek te controleren. Volgens Consoli zijn de volgens hem terechte zorgen van Science in transition deels een reactie op Stapel. Een late reactie, omdat het even duurde voordat het gemor van de werkvloer wist door te dringen tot het hogere echelon. ‘Ook in Nijmegen is het verzet nu gelukkig doorgedrongen tot het management.’ Consoli wijst op een recente uitspraak van collegevoorzitter Gerard Meijer: “De h-index is niet heilig.” ‘Een zeer welkome doorbraak dat bestuurders dit soort dingen roepen.’/ Paul van den Broek De wetenschappers op de barricade krijgen vanavond ook aandacht in 1 Vandaag. Nederland 1. 18.15 uur.