Computers moeten je leven gemakkelijker maken, niet moeilijker. Toch leiden de ICT-systemen van de Radboud Universiteit tot grote frustratie onder medewerkers, stelt hoogleraar Jan Derksen.

In de jaren zeventig interviewde ik voor het toenmalige KU-Nieuws degene die op de Katholieke Universiteit ging over de introductie van de computers. Hij beloofde me plechtig dat het werk voor de docenten en onderzoekers gemakkelijker zou worden, we zouden veel meer tijd krijgen om te besteden aan onderzoek en onderwijs. Al het saaie en routinematige werk zou ons uit handen worden genomen. Ik keek ernaar uit.

Nu zijn we veertig jaar verder en de afgelopen weken zijn mijn secretaresse en ik vele uren druk geweest om een simpele reiskostendeclaratie in een draak van een programma in te voeren en goedgekeurd te krijgen. In plaats van een ondertekend A4-tje met de kosten aan de secretaresse te geven, moet je nu zelf inloggen in een systeem dat alle variaties die denkbaar zijn bij onkosten in beheer heeft en waarin je handelingen moet verrichten en keuzes moet maken waarvoor een uitgebreide voorbereiding en oefening noodzakelijk is. En om courant te blijven, moet je de handelingen wekelijks uitvoeren, een of tweemaal per jaar is veel te weinig om alles te blijven onthouden. Dus bij weinig reiskosten kun je de vergoeding maar beter vergeten.

Bellen
Dit voorbeeld springt eruit, maar er zijn er talloze. Ook als je hulp wilt van de ICT Helpdesk hebben ze formulieren uitgevonden die je moet invullen en nadat er talloze e-mails zijn verzonden moet je ze toch bellen om iets gedaan te krijgen. In het onderwijs wordt de organisatie van oefeningen door studenten en werkgroepen afgewenteld op de docenten, het maken van tentamens volgens eindeloze gedetailleerde schema’s ligt allemaal op het bordje van de docenten. De brede middenlaag van medewerkers die eigenlijk ten dienste zouden moeten staan van degenen die onderzoek en onderwijs uitvoeren is er in mijn ogen vooral voor zichzelf, ze zijn druk met het bouwen van systemen die de bureaucratie uitbreiden en de wetenschappelijk staf verder belasten.

Er is een trend waarneembaar waarin voorheen eenvoudige administratieve procedures complex worden gemaakt, onder controle worden gebracht en vervolgens worden afgeschoven op de staf. Ik heb het nu nog niet onder de wijze waarop onderwijskundigen het onderwijs hebben ingericht; over het gegeven dat je als hoogleraar niet zomaar meer een student een scriptie bij je kunt laten schrijven op de manier die daarbij past. Een buitenpromovendus kan niet meer gewoon onderzoek onder je begeleiding doen maar moet de hobbels van allerlei commissies nemen om aan goedkeuring te komen.

Mijn hoop is dat 2015 hierin verandering gaat brengen en dat het faciliteren van onderzoek en onderwijs weer eens centraal komt te staan aan de Radboud Universiteit. Intussen zoek ik uit hoe die man ook alweer heette in de jaren zeventig, ik hoop dat hij nog onder ons is en dat ik hem met een huisbezoek kan vereren.

Jan Derksen is hoogleraar Klinische psychologie aan de Radboud Universiteit