Het is oorlog, zeggen regeringsleiders Mark Rutte en François Hollande. Holle retoriek of gewoon de realiteit? Drie Nijmeegse wetenschapper reageren op de horror in Parijs. En hoe we daar met z’n allen mee om moeten gaan. Vandaag Haley Swedlund van het CICAM.

‘Geen politiek bedrijven op basis van angst’
‘Het verleden heeft bewezen dat angst een slechte drijfveer is voor het maken van ingrijpende politieke beslissingen zoals het verklaren van een oorlog. Natuurlijk vinden de aanslagen in Parijs onder andere omstandigheden plaats dan nine eleven in het verleden, maar de maatschappelijke sentimenten die nu boven komen drijven zijn vergelijkbaar. Politieke leiders roepen nu ook, net als George Bush in 2001, dat de oorlog is verklaard. Het is gevaarlijk om op basis van deze angsten politiek te bedrijven die consequenties heeft voor de lange termijn. Het uitroepen van een oorlog heeft grote gevolgen. Enerzijds omdat mensen er dan vanuit gaan dat er een vaststaande vijand is – maar die vijand is helemaal niet zo duidelijk. Wie hoort wel bij IS, en wie niet? Anderzijds omdat het de autoriteiten extra bevoegdheden geeft, zoals nu ook het geval is in Frankrijk door het uitroepen van de noodtoestand. De Franse autoriteiten kunnen nu bijvoorbeeld meer huiszoekingen doen. Als wetenschapper vind ik dat je moet oppassen met het verstrekken van deze extra bevoegdheden aan overheden, omdat ze er niet altijd goed mee omgaan.’

‘In de nasleep van nine eleven zijn bepaalde bevolkingsgroepen verder gemarginaliseerd. Onderzoekers weten dat sociale uitsluiting een belangrijke drijfveer is voor terrorisme. Als universiteit hebben wij de taak om nu een stap terug te zetten en niet mee te gaan in de maatschappelijke hysterie. Wij moeten ons richten op de belangrijke vraag waarom mensen eigenlijk zover doorschieten in hun fanatisme dat zij terreurdaden plegen. Hoe kunnen we die voedingsbodem wegnemen? Die vraag is na de aanslagen op elf september weinig gesteld.’ / Mathijs Noij

Haley Swedlund komt uit de VS en is universitair docent bij het Centrum voor Internationaal Conflict-Analyse & Management (CICAM).