Is het einde van het leenstelsel nabij? Studenten juichen niet te vroeg
Na jaren van protesten is het eindelijk zover: de Tweede Kamer wil af van het leenstelsel. Vorige week nam ze daartoe een motie aan. Nijmeegse studenten reageren blij, al houden ze nog wel een slag om de arm.
Volgens student taalwetenschap Hans Botterblom (23) piept en kraakt het leenstelsel aan alle kanten. Bovendien heeft het stelsel hem een flinke studieschuld bezorgd. Dat de Tweede Kamer ervanaf wil, vindt hij dan ook fijn. Veel vertrouwen dat het nu ook daadwerkelijk gebeurt, heeft hij echter niet. ‘Een aantal jaar geleden waren er al geruchten dat het afgeschaft zou worden. Toen is het ook niet gebeurd.’
Voorzichtig optimistisch
Botterblom is niet de enige student die nog niet te vroeg wil juichen, blijkt uit een rondgang die Vox op maandagochtend maakte op de campus. Zo vindt student algemene cultuurwetenschappen Manon Wieringa (19) het nieuws over de aangenomen motie ‘dubbel’. ‘Ik ben blij voor de mensen die nu maximaal lenen en het geld goed kunnen gebruiken, maar ik leen zelf niet veel omdat ik nog thuis woon. Verder zie ik niet voor me hoe de Tweede Kamer dit wil gaan organiseren aangezien er nog steeds geen kabinet gevormd is.’
De afschaffing van het leenstelsel lijkt bovendien vooral voordelig te zijn voor wie nog moet beginnen aan een studie. Huidige studenten schieten er minder mee op, die hebben immers al een schuld, zo is de gedachte.
‘Wat wordt er voor ons geregeld, als studenten die in verhouding buitenproportioneel veel geleend hebben?’, vraagt student geschiedenis Daan Deemter (20) zich af. ‘En wat zijn de gevolgen voor later? Ik ben bang dat ik een lagere hypotheek krijg door de studieschuld die ik tot nu toe heb opgebouwd. Daardoor kan ik straks een minder duur huis kopen dan de studenten die weer gaan profiteren van een basisbeurs.’ Botterblom: ‘Een basisbeurs is denk ik vooral gunstig voor studenten die op kamers zitten zoals ik, maar dan moet die wel de kosten van mijn kamerhuur kunnen dekken.’
Compensatie
De studenten vinden allemaal dat de huidige generatie studenten, die tussen wal en schip valt, gecompenseerd zou moeten worden. Over de manier waarop verschillen ze van mening. Botterblom: ‘Een gedeeltelijke compensatie zou het eerlijkst zijn. Een volledige kwijtschelding lijkt me minder rechtvaardig vanwege de grote verschillen in schulden onder studenten.’
Studenten die geleefd hebben onder het motto ‘maximaal lenen, maximaal leven’, zouden immers het meest profiteren van kwijtschelding, vindt ook Wieringa. Zuinige studenten die zo min mogelijk geleend hebben worden dan benadeeld. ‘Ik denk dat het lastig is om dan iedereen al het geleende geld terug te geven. Je kan het beste per persoon bekijken hoeveel er gecompenseerd moet worden.’
Deemter voelt niet zoveel voor een gedeeltelijke financiële compensatie. ‘Ik heb liever dat mijn volledige studieschuld straks niet meetelt als schuld als ik een hypotheek wil aanvragen.’ Botterblom weet een nog betere oplossing: ‘Het beste zou natuurlijk zijn als studeren helemaal gratis wordt.’
AKKU: ‘Blij met lichtpuntje maar nog veel onduidelijkheid’
Kayleigh Hofstede, voorzitter van de Nijmeegse studentenvakbond AKKU, ziet de aangenomen motie in de Tweede Kamer als lichtpuntje. ‘Dit toont aan dat de Tweede Kamer inziet dat het leenstelsel een slecht idee was. Wij verwachten dat er nu concrete plannen worden gemaakt om met een alternatief te komen, maar demissionair minister Van Engelshoven (OCW, red.) geeft aan dat er pas plannen gemaakt worden wanneer het nieuwe kabinet gevormd is. We zijn dus afhankelijk van de formatie en dat kan nog wel eens lang gaan duren.’
Bovendien, benadrukt ze, betekent deze motie nog niet dat ook de basisbeurs terugkomt, zoals de vakbond graag wil. Ook wil AKKU een volledige compensatie, zegt ze, ‘voor de groep studenten die de dupe is geworden van het mislukte bezuinigingsexperiment dat het leenstelsel heet.’
Jurgen Brink schreef op 28 september 2021 om 17:17
Goed dat studenten de champagne nog even dicht laten. Het afschaffen van het leenstelsel en het alternatief (basisbeurs????) vragen om een grote wetswijziging van de Wet Studiefinanciering en ik schat in dat die wetswijziging pas op zijn vroegst per 2023-2024 in kan gaan. En als een nieuw kabinet nog lang op zich laat wachten is dat ook al niet meer haalbaar. Ben benieuwd wat het alternatief gaat worden: een platte basisbeurs (voor alle studenten), een volledig inkomensafhankelijke beurs, gaan er nog prestatienormen ingevoerd worden, alleen voor de bachelorfase en wat te doen met de halvering collegegeld voor 1e jaars? En uiteraard niet de studievoorschotmiddelen bij de universiteit weghalen om de nieuwe beurs van te betalen. Spannende tijden en genoeg te lobbyen voor LSvB en ISO, succes!