Is het vak Nederlands saai? Onderzoek zegt ‘ja’
-
Foto: elinerijpers (CC)
Tijdens haar stage bij Onze Taal deed Anne van Asseldonk onderzoek naar het vak Nederlands op de middelbare school. Wat blijkt? Scholieren vinden het vak saai - precies zoals veel neerlandici dachten.
Nederlands is een vak waarvoor scholieren zich maar moeilijk kunnen motiveren. Althans, dat is een veelgehoorde klacht binnen het vakgebied. Of dat ook klopt, is nu uitgezocht door Onze Taal, een vereniging van en voor taalliefhebbers. Daaruit blijkt inderdaad dat meer dan de helft van de scholieren het vak Nederlands saai vindt. Bij eindexamenstudenten is dat zelfs meer dan zestig procent.
Taalkundestudent Anne van Asseldonk (21) voerde het onderzoek uit, samen met hoogleraar Peter-Arno Coppen, tijdens haar stage bij Onze Taal. Van Asseldonk: ‘Er is al lange tijd ophef over de status van Nederlands op de middelbare school en in het hoger onderwijs. Dat heeft ook te maken met de recente afschaffing van de studie Nederlands op de VU. Er gaan veel verschillende meningen rond waarom Nederlands zo oninteressant wordt gevonden. Maar er was nog niet definitief aangetoond dát scholieren het vak saai vonden.’
Te weinig uitdaging
Nu dus wel: Nederlands is saai. Maar waarom dan? Daar werd in het onderzoek nog niet naar gekeken. Toch kwam uit de gegevens een mogelijke reden naar voren, vertelt Van Asseldonk. ‘Scholieren vonden Nederlands saai, maar ook niet moeilijk. Die combinatie geeft vaak aan dat er niet genoeg uitdaging zit in een vak.’ Curriculum.nu, een ontwikkelteam dat pleit voor een herziening van het onderwijs op de middelbare school, kwam tot dezelfde conclusie. De creativiteit, nieuwsgierigheid en het plezier van scholieren zou meer geprikkeld moeten worden.
‘Geef scholieren meer vrijheid in welke boeken ze lezen’
Maar hoe dan? Van Asseldonk heeft wel wat ideeën, al zegt ze er bij dat daar nog weinig onderzoek naar gedaan is. ‘Nu ligt de focus op taalbeheersing: grammatica, ontleding, spelling, enzovoort. Ik vind dat er ook taalkundige onderwerpen bij moeten, zoals taaltypologie (de overeenkomsten en verschillen tussen talen en taalfamilies, red.) en dialecten. En omdat scholieren weinig lezen, zou het een goed idee zijn om ze meer keuzevrijheid voor hun boekenlijst te geven. Zo kiezen scholieren boeken die ze echt leuk vinden, en dat moedigt ze aan om meer te lezen in hun vrije tijd.’
Een ander idee waar Van Asseldonk mee rondloopt: het vak Nederlands aanpassen aan de verschillende keuzepakketten. ‘Bij Natuur en Gezondheid zou je het bijvoorbeeld kunnen hebben over taalstoornissen, bij Natuur en Techniek over taaltechnologie en bij Cultuur en Maatschappij over taal en cultuur.’
Eerste publicatie
Het onderzoek van Van Asseldonk en haar begeleider is inmiddels verschenen in de vorm van een artikel in het tijdschrift Onze Taal. Nu wordt gewerkt aan een wetenschappelijke publicatie. ‘Dan heb ik officieel een wetenschappelijk artikel op mijn naam staan,’ zegt Van Asseldonk trots. ‘Heel cool, zeker pas in mijn bachelor. En een mooi eindproduct van mijn stage.’
Ja ach ja schreef op 12 november 2019 om 10:05
Nederlandse universiteitsstudenten kunnen nauwelijks een fatsoenlijke – grammaticaal correcte, spelfoutloze – zin in elkaar flansen, maar tegelijkertijd geven Nederlandse scholieren aan het vak Nederlands te makkelijk te vinden. Hier klopt iets niet, zou ik zeggen?
Peter-Arno Coppen schreef op 12 november 2019 om 11:40
Dat eerste lijkt me niet een uitspraak die op gedegen onderzoek gebaseerd is. Daardoor komt de vraag een beetje in de lucht te hangen.
Hub Nijssen schreef op 14 november 2019 om 18:49
Nou, Peter, daarom gaat de regering nou juist de eis stellen dat de taalvaardigheid van 1e jaars studenten getoetst moet worden. De bovenstaande klacht -niet door mij geschreven- wordt door een grote groep mensen die ik in de universiteit ken, gedeeld. Ik zelf lees diverse kranten en fora en daar wemelt het van de fouten. Uit slordigheid, denk ik. Maar 20 jaar geleden kwamen fouten als “hij beheerd het budget” gewoonweg niet voor in de teksten die ik als universiteitsdocent moest lezen. En ik kom nu ook regelmatig grove fouten tegen in stukken die door universiteitsmedewerkers zelf geschreven zijn. Slordigheid? Nee, ik denk eerder uit het idee: “het maakt niet uit. Niemand ergert zich eraan.” Nou, wel dus!
Koen schreef op 18 november 2021 om 10:53
Zou best dat ze het niet goed kunnen, maar Nederlands is gewoon een tering saai vak. En met die bijvoeglijke naamwoorden onzin word je heus niet spontaan beter in Nederlands. Leer mij dan op zn minst iets nuttigs. Nutteloos saai rot vak.
Curry51 schreef op 12 november 2019 om 10:49
‘Scholieren vonden Nederlands saai, maar ook niet moeilijk.’ Waarom schrijven ze dan zo beroerd?
Jeroen Dera schreef op 14 november 2019 om 18:49
Er is wel wat onderzoek naar de ‘saaiheid’ van het vak, gepubliceerd in Levende Talen Tijdschrift: http://www.lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/1842/1449
Herman Giesbers schreef op 14 november 2019 om 22:26
De combinatie van het vak Nederlands op school (hier: havo en vwo) saai en niet moeilijk vinden en dan toch slecht schrijven op de universiteit (of elders) klopt wel degelijk en dat komt simpelweg omdat die scholieren helemaal niet leren om hun Nederlands zinvol en gepast te gebruiken in situaties die ertoe doen. De lessen Nederlands in de tweede fase zijn te eenzijdig gericht op het leren beheersen van examentrucjes om op het examen discutabele vragen bij een wereldvreemde tekst te kunnen beantwoorden. Als je dat trucje beheerst, is dat dodelijk saai en verder totaal niet uitdagend, maar je leert er ook niet veel mee waar je wat aan hebt in het echte leven.
En terzijde: spelfouten, hoe irritant ook, zeggen niet zo heel veel over échte taalvaardigheid.
Patrick schreef op 15 november 2019 om 12:16
Ik kan me niet herinneren dat het vak Nederlands vroeger wél leuk was. Tekstverklaren, opstellen schrijven, klassikaal Floris ende Elegast of De Spaanse Brabander lezen. Mèh. En de verplichte leeslijst met hoofdzakelijk Tweede Wereldoorlog en Zwaarreligieuze Jeugd als thema’s heeft me eerder de lust tot lezen ontnomen dat mijn leeshonger gestimuleerd.