De multiculturele samenleving is al jaren onderwerp van discussie. Maar vrijwel altijd ging het over Turken en Marokkanen. Promovenda Jennifer Vos bevroeg migranten uit Indonesië en Suriname over het veronderstelde ‘multiculturele drama’ en trok een verrassende conclusie: samenleven is wel degelijk mogelijk.

‘In het debat over de multiculturele samenleving voert drama vaak de boventoon’, zegt Jennifer Vos vanmiddag tijdens haar promotie. ‘Er is veel onderzoek gedaan naar hoe autochtonen en allochtonen met elkaar omgaan. Maar er is nooit goed bekeken hoe migranten van verschillende achtergronden met elkaar omgaan.’

‘De integratie gaat steeds beter’

Vos voerde zestig gesprekken met moslims en christenen uit onze voormalige koloniën, Indonesië en Suriname, die nu in Nederland wonen. Wat blijkt: ondanks de religieuze verschillen gaan migranten uit hetzelfde herkomstland probleemloos met elkaar om, zo valt te lezen. ‘Ze zijn het van huis uit zo gewend, en het is heel normaal, gewoon, vanzelfsprekend. Multiculturaliteit of multireligiositeit is geen probleem.’ De onderzoeksgroep erkent de verschillen, maar praat daar nauwelijks over. Een probleem wordt er al helemaal niet van gemaakt.

Opleidingsniveau
En dat is wat we volgens promotor Frans Wijsen kunnen leren van de migranten uit Indonesië en Suriname. ‘Wij maken een drama van dingen die geen probleem zijn. Ik wil niets bagatelliseren, maar het is niet terecht om bepaalde probleemgroepen uit te roepen tot norm van het multiculturele drama. Ik denk dat dat de belangrijkste les is die we kunnen trekken uit dit proefschrift. Daarbij: wie alleen naar de rapporten kijkt, moet concluderen dat het met de integratie in Nederland steeds beter gaat.’

Wat verder opvalt: Surinaamse en Indonesische moslims hebben een negatief beeld van moslims uit Marokko en Turkije. ‘Wij zijn niet zo’, zeiden ze tijdens het onderzoek regelmatig. De respondenten vinden de Turken en Marokkanen minder goed geïntegreerd dan henzelf. En dat komt niet doordat Surinaamse en Indonesische moslims door het koloniale verleden meer kennis hebben van de Nederlandse cultuur. Ze vinden dat ze van huis uit meer ervaring hebben opgedaan met het samenleven van mensen met verschillende culturele en religieuze achtergronden. Ook het hogere opleidings- en ontwikkelingsniveau zouden hier van pas komen, zo menen de ondervraagden.