Hij werd twee maanden geleden aangesteld om het ITS weer op de rails te krijgen, maar interim-manager Eddy Hus kwam deze maand tot een ook voor hem onthutsende conclusie: de zaak was niet meer te redden. 

De in september aangetreden Eddy Hus was niet aangesteld om het Instituut voor Toegepaste Sociale Wetenschappen (ITS) op te heffen, integendeel. ‘Ik ging de klus met vertrouwen tegemoet. Ik wilde de zaak beter maken. Dat moest toch kunnen met een bedrijf dat voor zijn opdrachten door sommige opdrachtgevers met gemiddeld een ‘8 plus’ wordt gewaardeerd.’ Maar na gesprekken met vijftig medewerkers en het lezen van tal van documenten, kwam Hus tot een voor hem pijnlijke ontdekking: opheffing van het instituut was onafwendbaar.

Een tegenvaller waren de wel erg hoog opgelopen tekorten binnen bijna alle onderdelen van ITS in 2015. Het tekort van twee ton vorig jaar wordt dit jaar gevolgd door een verwacht tekort van meer dan zeven ton. Tel daarbij op een negatief vermogen van drie ton, en er ontstaat een tekort van meer dan een miljoen euro in 2016. ‘Dan mag het zo zijn dat sommige afdelingen bestaansrecht hebben, maar dan kun je geen doorstart meer maken.’

Weinig samenhang
Hus heeft zich verbaasd over het gebrek aan synergie in het bedrijf. De zes bedrijfsonderdelen tonen weinig samenhang, en een echte strategie voor het bedrijf heeft Hus niet kunnen ontdekken. De overheveling de afgelopen jaren van enkele onderdelen van de universiteit naar het ITS, zoals het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek, zorgde in de ogen van Hus voor een ‘verwatering van de missie’. Hij wijst op de reactie van medewerkers ‘dat het ITS al jaren op zoek is naar richting en meer samenhang.’

Het gebrek hieraan valt niet alleen de voormalige directie aan te rekenen, vindt Hus. Het personeel verweet deze week de directie een gebrek aan sturing. Maar volgens Hus hadden met name de senior-onderzoekers van het ITS ook zelf meer initiatief kunnen nemen om visie en strategie gestalte te geven. ‘In een organisatie met professionals kun je gebrek aan sturing nooit alleen aan de directie wijten. Het is een spel dat je samen speelt.’ Ook nadelig was volgens Hus het vertrek van een aantal ondernemend ingesteld onderzoekers de afgelopen jaren, waardoor ‘het ondernemerschap van het ITS een aantal stevige deuken heeft opgelopen’.

Te laat voor ingrijpen
Hus onderschrijft de officiële lezing dat het ITS mede ten onder is gegaan door een terugloop van opdrachten en dalende tarieven. Onhandig was volgens hem de inbedding van het bedrijf binnen de universiteit, omdat ontslaan en aannemen van nieuw, goedkoper personeel aan strengere regels is gebonden dan een zakelijk opererend bedrijf lief is. Het moment om nog in te grijpen is inmiddels ruimschoots voorbij, meent Hus. ‘Tot drie jaar geleden had dat gekund, daarna was de koers eigenlijk al gelopen.’

Hus neemt tot mei de tijd om de opheffing van ITS tot een goed einde te brengen, samen met de medezeggenschapsorganen. Over het aantal gedwongen ontslagen laat hij zich niet uit. Hij belooft zich maximaal in te zetten voor een nieuwe positie van een groot deel van de zeventig medewerkers, op de markt of binnen de universiteit. ‘Er zit hier voldoende talent, en er zijn al signalen uit de markt om met mensen van het ITS door te gaan.’ / Paul van den Broek