Jan Bransen wil in nieuw centrum ‘failliet’ onderwijssysteem aanpakken
-
Jan Bransen. Foto: Duncan de Fey
De hoogleraar die het onderwijssysteem failliet noemt en het gros van de studenten ziet als ongemotiveerde jonge mensen die niet weten wat ze willen met hun leven, gaat het nieuwe Radboud Teaching and Learning Centre leiden. Jan Bransen: ‘De universiteit is schools geworden.’
Jan Bransen excuseert zich. ‘Ik ben net terug van drie weken Cuba en ben nog aan het landen.’ Op sommige momenten zoekt de filosoof zichtbaar naar de juiste woorden of laat hij stiltes vallen. Hij heeft nog geen standaard riedeltje paraat over het Radboud Teaching and Learning Centre. Bovendien lijkt hij zich, nu hij aangesteld is als academisch leider van het centrum, soms ook diplomatieker te willen uiten dan hij gewend is.
Van nature is Bransen namelijk nogal uitgesproken. Het huidige onderwijsstelsel is failliet, zei hij al meermaals in de media, en dat herhaalt hij vandaag nog maar eens. De universiteit is in zijn ogen een instelling geworden waar studenten op afkomen die eigenlijk niet weten wat ze met hun leven willen. ‘Ze waren toevallig slim genoeg om door het vwo te rollen en daarna dachten ze dat ze geen andere keuze hadden dan te gaan studeren aan de universiteit.’
‘Het uitdenken en filosoferen over hoe het onderwijssysteem zou kunnen zijn, dat weten mensen nu wel’
Het gros is daarom niet gemotiveerd en alleen maar bezig met studiepunten halen. En de docenten, die zijn inmiddels zo geconditioneerd dat ze hun studenten vooral klaarstomen voor het tentamen, terwijl het achterliggende doel – het leerproces – naar de achtergrond verdwijnt.
Nog maar kort weet Bransen dat hij de academisch leider van het Teaching and Learning Centre zal zijn. Voor drie jaar wordt hij gedetacheerd vanuit de Faculteit der Sociale Wetenschappen, waar hij hoogleraar Filosofie van de gedragswetenschappen is. In januari gaat het centrum open in de Thomas van Aquinostraat 1.
Maar wat is het Teaching and Learning Centre? Op de site staat dat de universiteit daarmee ‘de kwaliteit van het onderwijs verder wil versterken door een impuls te geven aan onderwijsonderzoek, onderwijsinnovatie en de professionele ontwikkeling van de docent.’ Onderwijsinnovatie en onderwijsonderzoek moeten er ‘hand in hand gaan’ en de omgeving moet ‘inspirerend’ zijn.
Wat gaat het Teaching and Learning Centre precies doen?
Bransen: ‘Om te beginnen: ik ga het Teaching and Learning Centre niet alleen draaien – ik vorm een team met drie anderen. Twee van hen zijn al bekend: Mariska Kleemans en Frank Léoné (universitair docenten bij respectievelijk communicatiewetenschap en cognitieve psychologie). We gaan samen plannen maken.’
‘Wat ik al wel kan zeggen: we willen inspiratiesessies organiseren, bijvoorbeeld in de vorm van lunchbijeenkomsten. Er lopen zo veel mensen rond op de universiteit met ideeën die de moeite waard zijn. Maar er moet ook ruimte zijn voor frustraties van docenten: als je daarover gaat praten met anderen kun je van elkaar leren. Het moet een laagdrempelige plek worden waar iedereen kan binnenlopen.’
‘We denken ook aan nieuwe vormen van onderwijs, die alle studenten zouden kunnen volgen. Het Teaching and Learning Centre moet er ook voor studenten zijn. Of die cursussen extracurriculair zullen zijn, of in de vorm van keuzevakken, dat weet ik niet. Maar de behoefte aan kleine pakketten onderwijs is enorm. Veel mensen vinden bijvoorbeeld filosofie interessant, maar willen geen hele bachelor of master volgen.’
Waarom wilde u deze kar gaan trekken?
Lange stilte. ‘Omdat ik Marx serieus neem. Hij schreef: “De filosofen hebben de wereld tot dusver slechts anders geïnterpreteerd, maar het gaat erom haar daadwerkelijk te veranderen.” Je moet het ook doen. Dat ben ik met hem eens. Het uitdenken en filosoferen over hoe het onderwijssysteem zou kunnen zijn, dat weten mensen nu wel. Hoe je het verandert, weet denk ik niemand.’
In februari kwam Bransens nieuwste boek Gevormd of vervormd? uit, waarin hij pleit voor een radicaal ander onderwijssysteem. In zijn visie moet studeren vanaf dag één samengaan met werken. Nu doen veel studenten vier jaar lang abstracte theoretische kennis op, die ze daarna nauwelijks kunnen inzetten op de arbeidsmarkt. Bransen: ‘Mijn boek was voor de helft kritiek op het huidige stelsel, maar voor de andere helft ook constructief. Hoe kan het anders?’
‘Wat echt belangrijk is, is dat je dingen met elkaar moet doen. Dat geldt ook voor mij. Ik kan hoog en laag piepen wat ik wil, maar het gaat erom dat het systeem op de schop gaat. Dat kan ik niet alleen.’
Hoe staat het met de innovatiekracht op de universiteit op het gebied van onderwijs?
Bransen lacht. ‘Institutioneel is de universiteit natuurlijk heel log. De hoeveelheid regels, en de beperkingen die die met zich meebrengt, vragen om heel stevige inspanningen om innovatie in leven te houden. Tegelijkertijd is er geen mooiere plek om erop los te denken. Terugkomend op Marx: denkend is er heel veel innovatieve kracht. Maar hoe je die gaat omzetten in een ander bestel, daar zit de moeilijkheid.’
Is er met al die regels wel ruimte om te innoveren?
‘Innovatie betekent ook nadenken over de plek die universitair onderwijs en wetenschap kunnen innemen in onze veranderende samenleving. We leven in een kenniseconomie, maar wetenschappelijke bevindingen zijn geen product. Het zijn halffabricaten, nog niet af, betwistbaar. Dat verkoopt alleen niet zo goed en daarom zijn universiteiten hun hand gaan overspelen door te zeggen dat ze producten met economische waarde leveren.’
‘De universiteit moet ook nadenken over de vraag: hoe kunnen wij nog een onderwijsinstelling zijn met meer dan 20.000 studenten? Van oudsher is universitair onderwijs kleinschalig en innig verbonden met het doen van onderzoek. Vroeger leidden universitaire medewerkers eigenlijk alleen de volgende generatie onderzoekers op, hun eigen opvolgers. Maar tegenwoordig gaan veruit de meeste studenten niet aan de slag op de universiteit. Docenten leren hun studenten nu wat de antwoorden zijn op de vragen van tentamens, zodat ze een goed punt halen. De universiteit is schools geworden. Ik zie het Teaching and Learning Centre ook als een spiegel, een filosofische zelfreflectie.’
‘Mensen hebben tijd nodig om te lummelen, zodat ze zich gaan afvragen: waar ben ik eigenlijk mee bezig?’
‘En zo willen we ook ruimte bieden voor docenten om op zichzelf te reflecteren. Wij willen hun de tijd geven om na te denken over de vraag: hoe kan ik mijn onderwijs verbeteren? Niet in termen van efficiëntie, maar in termen van… hoe kan ik het onderwijs dat ik geef omarmen als de kern van wat ik als wetenschapper doe?’
Is daar behoefte aan?
‘Het is iets waar mensen behoefte aan hebben zonder dat ze weten dat ze er behoefte aan hebben. Je hebt er tijd voor nodig. Neem de Cubanen, die hebben overal tijd voor. Die staan gewoon een uur te wachten voor een winkel. Wij zijn zó gedreven door time efficiency. Daardoor maak je van reflectie een kunstje waar je vijf minuten voor neemt.’
Dus docenten moeten allemaal af en toe een uurtje inplannen om naar het Teaching and Learning Centre te gaan.
‘Als je het zo zegt, benader je het alweer helemaal vanuit die time efficiency. Terwijl mensen ook tijd nodig hebben om te lummelen, zodat ze zich gaan afvragen: waar ben ik eigenlijk mee bezig? Maar je komt niet bij de therapeut, hè. Je komt naar het Teaching and Learning Centre omdat er andere mensen zijn zoals jij om mee in gesprek te gaan. Reflectie is een kwestie van met andere mensen praten.’
Was u verrast dat u het Teaching and Learning Centre mag aanvoeren?
‘Ik vind het wel stoer dat ze met mij in zee durven. Ik ben nu eenmaal behoorlijk uitgesproken. Maar blijkbaar zijn er dus meer mensen die vinden dat het zo niet door kan gaan. Dat vind ik mooi.’
de Moor schreef op 14 december 2019 om 19:50
Wat een mooi initiatief. Onderwijs is inderdaad hoognodig aan vernieuwing toe. Helaas maken veel studenten dit niet meer mee. Want niet alleen docenten zijn soms gefrustreerd. Zeker ook studenten. Die zich in giga schulden moeten steken om op een schools instituut zonder vrijheid van echt onderwijs in een strak schema met schoolse eisen vnl met studiepunten bezig te zijn. Terwijl velen zéker best weten wat ze willen. En niét uit verveling een halve ton schuld komen maken. Docenten zijn vaker niet gemotiveerd echt les te geven, kunnen niet met computers overweg en spreken belabberd engels tijdens hun eigen colleges. Of sowieso. Slechte roosters maken het onmogelijk interessante keuzevakken te volgen. Een voortzetting van het VWO lijkt het. Zelfs het zo vol enthousiasme gevolgde ( en opgezette) Honoursprogram blijkt niet waar te maken wat het pretendeerde. Zowel docent als student zijn blijkbaar overbelast. Waarbij de 2e groep zich in de schulden steekt. Laten we hopen dat dit Teaching en Learning Centre inderdaad reflecties omzet naar daden. Bransen is ieder geval een enthousiaste leider. Dat het onderwijs failliet is, hebben veel studenten al geconstateerd. Even doorpakken tot dat diploma. Dan de schuld zien af te betalen. Vernieuwing maken velen niet meer mee.
Piet de pad schreef op 15 december 2019 om 22:29
Ik zou zeggen kom eens in beweging en ga je verzetten tegen hen die dit hebben veroorzaakt. Ik weet het, het is snijden in eigen vlees en dat doen we niet graag.
Veel van wat je zegt is herkenbaar. maar wat niet herkenbaar is de gelatenheid het slachtofferschap vanwaaruit je schrijft. Spreek eens hardop uit in je vrienden kring dat je het met de gang van zaken niet eens ben in plaats van je te verschuilen achter de maatschappelijk correcte sociale druk. Mijn advies top met het volgens van de geijkte media ga opzoek naar de alternatieven en zoek ze zelf uit.
Oscar Goos schreef op 15 december 2019 om 22:22
Naar aanleiding van een artikel op linkedIn en de Ideologisering van het onderwijs.
15-dec-2019.
Geachte lezers
Ik heb eens wat reacties op linkedin door gelezen, Ik zie felicitaties met en nieuw leer instituut, veel aanvragen voor koffie drinken en praten en ik las iets over gamification. Ik zie weinig mensen direct de bestaande problemen met het onderwijs adresseren. Ik noem er een aantal:
= Het lage niveau van onderwijs om zo alles en iedereen toegang te geven tot de universiteit.
= Het lage niveau van de leraren opleiding.
= Het links ideologische karakter van het onderwijs.
= De maatschappelijke waarde van praktijk en theoretische beroepen.
= De maatschappelijke waarde van opleiden en de beloning daar tegenover staat.
= De opleiding als opstap naar volwaardig belasting betaler.
om maar een paar te noemen.
Ook het gelinkte artikel “Jan Bransen wil in nieuw centrum ‘failliet’ onderwijssysteem aanpakken” spreekt er niet over. Ik hoor geen fundamentele uitspraken anders dan wat opmerkingen hier en daar. Problemen in het onderwijs van uit de politiek en MSM worden oppervlakkig besproken niets daarover in het artikel. Zonder deze fundamentele onderwijs vragen van een antwoord te voorzien zul je met een gamification learning center niet ver komen, of anders gezegd ik geloof er niet in. Ik ben meer van de oude school (Socrates) intellectualisme is iets dat je hebt of niet en wat je mag proberen te ontwikkelen. Ik ben al helemaal niet voor Marx waar naar wordt gerefereerd in het artikel van dhr Bransen. En dan maar niet te spreken over de opmerking dat Cubanen geen problemen hebben met een uur wachten voor een winkel. Marx en Cubanen dhr Bransen durft wel.
Deze opmerking trokken bij mij de aandacht en ik vroeg me af aan welke kant van het politieke spectrum staat de Radboud Universiteit (RU). Ik stuitte op het volgende artikel “Is de Radboud Universiteit een links bolwerk?” in Vox magazine, Onafhankelijk magazine van de Radboud Universiteit, geschreven door Mathijs Noij. Aannemende dat dit artikel op feiten is gebaseerd lijkt de universiteit met hun Trump grapjes, Meat Free Monday, politiek linkse en Klimaat pessimistische sprekers, gegeven de opmerking van Bransen in zijn eigen artikel over Marx en Cubanen op een sterk naar links overhellend ideologisch “kennis instituut” gefinancierd met belasting geld van de burger.
Het nieuwe Teaching and Learning Centre dat dhr Bransen gaat leiden geeft zeer te denken. Het links ideologische karakter van het huidige onderwijs heeft gemaakt dat we de eerder genoemde problemen hebben, de ideologie heeft de genoemde problemen in ieder geval niet kunnen voorkomen. Nu gaat dezelfde ideologisch ingegeven onderwijs ideologie zijn eigen problemen oplossen met een Teaching and Learning Centre. Dit doet me denken aan een intellectueel boek dat ik eens heb moeten lezen met de titel “Baron Münchhausen…..” waarin hij zich optrok aan zijn eigen schoenveters en daarbij de tweede wet van Newton oversteeg en dit probeert dit Teaching and Learning Centre onder leiding van een hoogleraar in de filosofie ook te doen.
Mijn advies begin een opinion diversity free speech Learning Centre waar mensen leren te luisteren, de frustraties van een ander mening leren te absorberen, en hun ideeën ontwikkelen en onder woorden leren brengen. Als je dat hebt lossen de eerder genoemde problemen zich vanzelf op. Maar dat zal de RU zo weten we uit ervaring zeer waarschijnlijk niet toestaan
Uiteraard wensen we hem dhr Bransen veel succes en dagen we hem uit voor een weerwoord want zo hoort dat in een “ideologisch neutraal instituut”. Gelieve geen reacties met als inhoud een URL link begeleid met minder dan 10 woorden, u begrijpt het wel hoop ik.
https://www.voxweb.nl/nieuws/is-de-radboud-universiteit-een-links-bolwerk.
https://www.voxweb.nl/nieuws/jan-bransen-gaat-in-nieuwe-centrum-failliet-onderwijssysteem-aanpakken
Rob martens schreef op 16 december 2019 om 10:51
Heel goed initiatief dit en -aangenaam- verrassend dat deze universiteit dat aandurft!
Piet schreef op 16 december 2019 om 12:06
Ik vind het ook een goed initiatief, hoewel ik het maar een begin vind.
Het zou op meer plaatsen moeten gebeuren, veel studenten komen zo (“ongemotiveerde jonge mensen die niet weten wat ze willen met hun leven”) ‘binnen’ op de universiteit. Het probleem ontstaat veel eerder.
En een deel van de studenten dat niet zo binnen komt wordt (onbedoeld) gedemotiveerd door een overwerkte begeleider. Dat is een werkdruk probleem van de uni zelf.
(ps dit zuig ik niet in mijn woonkamer uit de duim: dit is gebaseerd op ervaring met studenten)
Pierre
Peter Notten schreef op 25 december 2019 om 11:12
Interessant initiatief, waarbij ik hoop dat het denken niet blijft hangen op het niveau van de universiteit. Als je daar belandt heb je immers al een periode van zo’n 18 jaar vervorming doorstaan en of je dan je houding nog kunt veranderen? En je omgeving?
Het gaat al fout vanaf de wieg, in elk geval vanaf het moment dat kinderen en hun ouders door het geïnstitutionaliseerde onderwijs worden opgeslokt. Hoeveel tijd mag een jong kind ‘lummelen’ en wat is eigenlijk het eerste moment op een doorgaans dat dat het een eigen beslissing neemt en die ook in de praktijk mag brengen? Waar staat de ontwikkeling van dat (ene specifieke) kind werkelijk centraal? Vind je het vreemd dat jongeren dan hun eigen talent en passie niet meer kennen bij bijv studiekeuzes. En dat ze het liefst de studiepunten najagen. Opleiding blij (financiering), ouders trots (kosten, status) en arbeidsmarkt blij (we willen de ‘beste’ studenten).
Daarom: het leven begint niet bij 18, leren – ontwikkelen – begint in de baarmoeder.
Jordy Sweep schreef op 27 december 2019 om 11:19
Hartverwarmend initiatief! Mooi om te lezen hoe de universiteit bescheidenheid past en echte kennis en nieuwe inzichten alleen tot uiting kunnen komen wanneer theorie in aanraking komt met bedrijfspraktijk!