Hoogleraar en onderwijsvernieuwer Jan Bransen verzorgt vanavond een lezing bij Anna's War, een film over een zesjarig Joods meisje dat wakker wordt in een massagraf. Noodgedwongen houdt ze zich gedurende de oorlog schuil in de schoorsteen van een door de nazi's bezet gebouw.

In de weken rondom 4 en 5 mei draaien in veel bioscopen oorlogsfilms. Sprekers die worden uitgenodigd, zijn vaak  ervaringsdeskundigen of historici. Vanavond staat Jan Bransen, onderwijsvernieuwer, filosofiehoogleraar en een van de intiatiefnemers van de Nijmeegse Bildung Academie, in O42 om de film Anna’s War in te leiden. Waarom hij?

Morele keuzes

Bransen legt uit dat hij voor zijn visie op leerprocessen gebruik maakt van de termen ‘vormen’ en ‘vervormen’. Een situatie als die waarin de hoofdpersoon uit de film – Anna heet ze –verkeert, is de overtreffende trap van een vervormende leeromgeving. Anna is amper zes jaar en moederziel alleen, met een flink trauma in haar achterhoofd. Ze zit opgesloten in een kleine, donkere ruimte in een territorium waar alles en iedereen vijandig is. Je ziet haar gedurende de film leren en groeien en noodgedwongen morele keuzes maken die indrukwekkend zijn voor een meisje van haar leeftijd.

‘Je kan een kind wel uit de oorlog halen, maar de oorlog niet uit een kind’

Volgens Bransen is het geen film waar je even snel wat kan van vinden, maar één met een indringend open einde dat even moet landen. De film zet je aan het denken. Dat is hoognodig, vindt de filosoof, want hoe gaan we bijvoorbeeld om met de oorlogskinderen van nu? Vluchtelingen- en migrantenkinderen, klasgenootjes of vriendjes van onze eigen kinderen, hebben soms in een soortgelijke extreem vervormende omgeving geleerd te leren. ‘Het cliché is inderdaad waar: je kan een kind wel uit de oorlog halen, maar de oorlog niet uit een kind’, zegt hij. Met het publiek wil hij hier na de film over in discussie gaan.

Het onderwerp is altijd actueel volgens Bransen. Hij wijst op een artikel over vluchtelingkinderen dat onlangs verscheen in dagblad Trouw. Werken met kinderen met overlevingsgedrag is een hele uitdaging , zo blijkt, en daarom belanden deze kinderen vaak tussen wal en schip. ‘Een heel relevant thema dus’, zegt Bransen.

De lezing en de film zijn vanavond (2 mei) om 19.30 uur in Filmhuis O42. Een kaartje kost 10 euro. Studenten en scholieren betalen de helft.