Gisteren trok hoogleraar Klinische psychologie Jan Derksen hard van leer tegen de examencommissie van de opleiding Psychologie met een opiniestuk in de Volkskrant. Hij is het niet eens met de vereisten die aan de masterthesis worden gesteld.

Gisteren publiceerde de Volkskrant uw opiniestuk waarin u ageert tegen de verplichting van de examencommissie om studenten empirisch onderzoek te laten doen. Wat was hiervoor de aanleiding?
‘Een student die met kop en schouders boven iedereen uitstak kwam langs om een thesisonderwerp te bespreken. We besloten dat hij de theorieën over het klassieke onbewuste zou gaan vergelijken met het moderne onbewuste; theoretisch onderzoek dus. De student was enthousiast. Spendeerde zijn hele zomer aan het opzoeken en lezen van literatuur. Voordat hij kon beginnen, moest hij nog wel toestemming krijgen van de thesiscommissie. Die toestemming kwam niet. De reden was tenenkrommend. Het was geen empirisch onderzoek. En zonder data en data-analyse kun je geen thesis schrijven en afstuderen, overigens wel promoveren op een dissertatie.’

Waarom meteen een opiniestuk in de Volkskrant. Heeft u nog geprobeerd om het onderling op te lossen.
‘Dit is al een tijdje gaande. Ik besprak het met de plaatsvervangend voorzitter van de thesiscommissie, zij verwees alleen naar de reglementen. Daarna met onderwijsdirecteur, hij was het met me eens. Maar de examencommissie bleek onwrikbaar. Ongelofelijk. Mijn doel is om met dit opiniestuk het debat te starten. Ik krijg al veel bijval van studenten en collega’s uit het land. Mijn collega’s in het Spinozagebouw hebben er meer moeite mee. Zij begrijpen niet het verschil tussen literatuurstudie en theoretisch onderzoek. Literatuur is voor hen slechts een middel geworden om tot dataverzameling en analyse te komen. Maar theoretisch onderzoek is in de psychologie ook een doel in zichzelf. Vergeet niet dat de psychologie voortvloeit uit de filosofie. Ik mis de theoretische analyse en de theorievorming in veel onderzoeksartikelen.’

Tijdens het debat doet iedereen zijn zegje en gaat dan naar huis. Heeft u nog concrete plannen?
‘Ik wil het thesisreglement aanpassen. De examencommissie wil het reglement waarschijnlijk niet aanpassen. Zij conformeren zich echter te gemakkelijk aan de mainstream in ons paradigma en zijn bang voor de visitatiecommissie. De commissie keurt een thesis die gebruik maakt van kwalitatief onderzoek en van literatuuronderzoek af op basis van een te beperkte visie op hoe wetenschappelijk onderzoek in de psychologie kan verlopen. Voorts laat ze zich door angst leiden en dat is een slechte raadgever in de wetenschap. Ik kan ze haarfijn uitleggen waarom theoretisch onderzoek net zo goed en soms wel beter is dan een empirisch onderzoek. Als de visitatiecommissie het er niet mee eens is, stuur ze dan maar door naar mij.’ / Jolene Meijerink