Drie eredoctoraten gaat de Radboud Universiteit uitreiken tijdens haar negentigste verjaardag. Natuurwetenschapper Robbert Dijkgraaf is de bekendste laureaat. Daarnaast krijgen diabetesonderzoeker Frances Ashcroft uit Oxford en de Amerikaanse bedrijfsethicus Robert Edward Freeman een eredoctoraat. Wie zijn zij ook al weer? Robbert Dijkgraaf verkoopt bèta als geen ander Natuurkundige Robbert Dijkgraaf, tot voor kort president van wetenschapsorganisatie KNAW en momenteel directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton, krijgt een eredoctoraat vanwege zijn bijzondere prestaties als mathematisch fysicus, waarvoor hij de Spinozaprijs kreeg en internationale prijzen ontving. Maar hij krijgt de onderscheiding ook vanwege zijn bijdrage aan de popularisering van de bètawetenschap. Als geen ander kan hij zijn vakgebied verkopen. Hoe doet-ie dat toch? Bètadecaan Stan Gielen heeft wel een idee: ‘Hij kan heel helder uitleggen en weet zich ook heel goed aan te passen aan zijn publiek. Ik herinner me dat hij indertijd de eerste was die fantastische powerpointpresentaties maakte. Hij straalt een zekere eruditie uit, maar gedraagt zich tegelijk als een normaal persoon.’ Zijn brede belangstelling speelt ongetwijfeld ook een rol, zegt Gielen. Dijkgraaf voltooide naast zijn natuurkundestudie ook de kunstacademie. Gielen kent Dijkgraaf vooral vanuit hun gezamenlijke inspanningen voor de KNAW. ‘Wat mij trof is dat hij bij zijn afscheid als president van de KNAW duidelijk maakte dat hij een hoge dunk heeft van de Radboud Universiteit. Vanwege onze duidelijke koers in de richting van verbetering van onderwijs en onderzoek. Hij doelde onder meer op het hier naar toe halen van vooraanstaande onderzoekers als Wilhelm Huck en Mikhail Katsnelson. En het creëren van de juiste infrastructuur voor wetenschappers.’ Frances Ashcroft leert dat grote ontdekkingen klein beginnen De Britse fysiologe Frances Ashcroft, hoogleraar in Oxford, is een bijzonder mens. Echt een rolmodel voor wetenschappers, zegt hoogleraar Fysiologie René Bindels. ‘Ze is heel fundamenteel begonnen, met onderzoek in ionkanalen, calciumkanalen in de alvleesklier die iets te maken hebben met de afgifte van insuline.’ Dat onderzoek heeft uiteindelijk geleid tot een geneesmiddel waardoor kinderen met aangeboren diabetes voortaan konden volstaan met een of twee pilletjes per dag en dat ze niet langer hoeven te spuiten of met een insulinepomp rond te lopen. Volgens Bindels is Ashcroft hét levende bewijs dat het topsectorenbeleid niet de juiste koers is als het gaat om het doen van grote wetenschappelijke ontdekkingen. ‘Je moet niet bij het bedrijfsleven maar bij het fundament beginnen. Dat heeft zij gedaan en met veel succes.’ Ashcroft kreeg in 2012 de L’Oréal-UNESCO Award en haalde de hoogst haalbare onderscheiding van de American Physiological Society (Walter B. Cannon Award). Ze heeft al meerdere eredoctoraten. ‘Ja, wij zijn helaas niet de eerste. Maar ze heeft me laten weten dat ze de onze graag in ontvangst neemt.’ Robert Edward Freeman wil maatschappelijk ondernemen Freeman, verbonden aan de University of Virginia, is beroemd vanwege zijn theorie over de zogeheten ‘stakeholderbenadering’. In gewoon Nederlands: Freeman is pleitbezorger van het maatschappelijke ondernemen. In de tijd dat Freeman zijn theorie ontvouwde (1984) was die, zeker in de Verenigde Staten, revolutionair. Bedrijven hadden maar één belang en dat was winstmaximalisatie. Freeman was één van de eerste Amerikanen die zei dat de koers van een onderneming niet alleen bepaald moet worden door aandeelhouders en eigenaren. Ook andere partijen moeten invloed krijgen op de beslissingen van een onderneming. Buurtbewoners bijvoorbeeld en lokale overheden, de eigen medewerkers niet te vergeten en belangengroepen in de regio. ‘Het aardige is’, zegt hoogleraar Corporate Strategy Hans van Kranenburg, ‘dat veel bedrijven daarna ook echt anders zijn gaan opereren. Neem bijvoorbeeld Shell met z’n Brent Spar. Shell heeft daarbij heel duidelijk ook geluisterd naar Greenpeace.’ Toen Freeman zijn theorie formuleerde was die baanbrekend, inmiddels is het thema ‘responsible organization’ niet meer weg te denken uit de literatuur en het maatschappelijk debat. ‘De theorie wordt alleen maar belangrijker in deze tijd van economische crisis’, zegt Van Kranenburg. Freeman heeft nog nooit voet gezet op Nijmeegse bodem. ‘Maar we zijn bezig met het organiseren van een congres met hem als middelpunt.’ / Martine Zuidweg De drie eredoctoraten worden op vrijdag 24 mei uitgereikt in de St.-Stevenskerk.