Tabitha van Krimpen (23) werd vorige week verkozen tot Jonge Theoloog des Vaderlands. Het geloof leerde haar als student in Nijmegen dat ze niet altijd hoeft te presteren om gezien te worden. ‘Dat geluid is bijna provocerend in een wereld die draait om efficiëntie en output.’

Voor de invulling van de rol van Jonge Theoloog des Vaderlands ligt geen draaiboek klaar, maar Van Krimpen heeft ideeën genoeg. Ze pleit voor een ‘bottom-uptheologie’: de kerk moet minder zenden, maar beginnen bij de vragen van mensen, in het bijzonder van jongeren.

Volgens Van Krimpen heeft de kerk een zichtbaarheidsprobleem. De nieuwe generatie heeft nog maar weinig kennis van het geloof. ‘Ik heb het idee dat het beeld van de kerk vooral wordt bepaald door acties tegen coronamaatregelen en dergelijke. Terwijl uit het geloof veel dingen zijn voortgekomen, zoals de armen- of gehandicaptenzorg. Dat wordt niet altijd gezien. Iemand als Arjen Lubach krijgt alle ruimte om te verkondigen dat hij religie niets vindt. Als Theologen des Vaderlands kunnen we een gefundeerde tegenreactie geven.’

Binnen de Radboud Honours Academy deed Van Krimpen onderzoek naar stress en prestatiedruk onder studenten. ‘Ik merkte dat ik veel bezig was met studiepunten en goede cijfers. Dit was een soort zelfonderzoek: ben ik minder waard als ik niet die hoge cijfers haal? Ik besefte dat ik meer tijd wilde besteden aan vrienden en hobby’s.’

Studenten hebben vaak het gevoel veel ballen in de lucht te moeten houden. Volgens Van Krimpen lijkt het alsof ‘de winnaars’ van de samenleving het succes aan zichzelf te danken hebben: dat ze een mooi huis hebben, een goede carrière, een fijne relatie. Volgens die redenering moeten de ‘losers’ zichzelf iets verwijten.

‘Voor mij zit de waarde van geloof in de twijfel, die triggert om door te zoeken’

‘Religie leert dat je niet hoeft te presteren om gezien te worden’, zegt de Radboud-alumna, die in 2020 afstudeerde als theologe en bedrijfskundige. ‘Er is aandacht voor dingen die in het moderne leven niet zo zichtbaar zijn, zoals verlies en lijden. Dat geluid is bijna provocerend in een wereld die draait om efficiëntie en output. Van het geloof mag je genade hebben voor jezelf en voor anderen. Dat lijken we in de huidige cancel culture te vergeten.’

Zoekende

Het komende jaar wil de Jonge Theoloog veel praten met leeftijdsgenoten over de toekomst van de kerk. Ze wil ook niet-kerkelijke jongeren bereiken, maar zonder zendingsdrang. ‘Ik ga mensen niet dwingen om zich bij de kerk aan te sluiten. Maar er is wel een hang naar spiritualiteit: horoscopen zijn populair en zelfhulpboeken zijn niet aan te slepen. Een kerkgemeenschap kan voorzien in een behoefte.’

Hoewel ze een christelijke opvoeding heeft gehad, stonden haar ouders niet te springen toen hun dochter theologie ging studeren. Ze waren bang dat ze haar geloof zou verliezen door die wetenschappelijke benadering. Van Krimpen: ‘Maar ik denk dat dat eerder was gebeurd als ik die studie niet was gaan doen, omdat ik dan in vastgeroeste ideeën was blijven steken. Voor mij zit de waarde van geloof in de twijfel, die triggert om door te zoeken.’

Als puber twijfelde ze een tijdje aan het geloof. ‘Ik vroeg me af of de wereld echt zo in elkaar zat als ik had meegekregen. Is de aarde in zeven dagen gemaakt? En is de letterlijke interpretatie van de Bijbel de enige juiste? Dat waren zekerheden waarover je niet te veel moest doorvragen. In mijn studie ontdekte ik dat er ook andere antwoorden mogelijk zijn.’

Niet in de letter

Van Krimpen volgt momenteel een master aan de Protestantse Theologische Universiteit (PthU) in Amsterdam. Voor de van huis uit protestantse was de keuze voor een bachelor aan een katholieke universiteit niet vanzelfsprekend. Maar spijt heeft ze niet. ‘In Nijmegen ben ik gevormd. Ik heb daar de vrijheid ervaren om met het geloof aan de slag te gaan, zonder dat mensen vroegen wat ik precies zelf geloof. De katholieke identiteit zit hem niet zo in de letter. Het is meer een levenshouding.’

Soms kwamen haar twee werelden in botsing. In haar studie was ze bezig met theologie als wetenschap, maar binnen de protestants-christelijke studentenvereniging waar ze actief was, was de letterlijke interpretatie van de Bijbel gangbaar. ‘In mijn opleiding konden evolutie en religie bijvoorbeeld naast elkaar bestaan. Terwijl zoiets binnen mijn studentenvereniging werd gezien als een bedreiging voor het geloof.’

Vergrijsde club

Van Krimpen vindt dat kerkelijke discussies te lang gingen over vragen die voor de meeste mensen oninteressant zijn. ‘Er zijn zelfs kerkgemeenten afgesplitst vanwege een meningsverschil over de vraag of de slang in het paradijs echt gesproken heeft. Dan verzand je in randzaken, die vooral de verschillen tussen mensen blootleggen.’

In plaats daarvan kan de kerk zich volgens de Jonge Theoloog beter bezighouden met actuele vragen als: hoe leid ik een betekenisvol leven? Wat is mijn verantwoordelijkheid in de klimaatcrisis? Hoe solidair ben ik met mensen die andere keuzes maken in de coronacrisis?

Ze wil haar bedrijfskundige inzicht inzetten om de religieuze boodschap bij de mensen te brengen. ‘Jaarlijks schrijven 30.000 leden van de Protestantse Kerk Nederland (PKN) zich actief uit en meer dan 80 procent van mijn leeftijdsgenoten bezoekt nooit een kerk’, zegt Van Krimpen bezorgd. ‘De protestantse en de rooms-katholieke kerk móeten veranderen, willen ze overleven.’ Volgens haar zouden jongeren moeten meebeslissen in bestuurlijke organen zoals de PKN, waar nu een ‘vergrijsde club mensen’ zit.

Lijntje naar boven

Zelf probeert ze ook naar haar leeftijdsgenoten te luisteren. Zo kreeg ze het verzoek een seculiere kerkdienst te organiseren, met poëzie in plaats van kerkelijke gezangen. Een spirituele bijeenkomst, maar zonder God. Dat vindt ze wel lastig. ‘In de theologie hebben we het over de horizontale lijn en de verticale lijn. Voor mij is dat lijntje naar boven toch wel heel belangrijk. Zonder God wordt het een soort veredeld humanisme. Dat mag er ook zijn, maar het is echt iets anders.’

Maar als seculiere diensten helpen om jongeren kennis te laten maken met zingeving, is Van Krimpen bereid om concessies te doen. Ze ziet dat veel van haar leeftijdsgenoten wereldreizen maken of een tussenjaar nemen om nieuwe ervaringen op te doen. Aan hen wil ze een oproep doen: ‘Misschien is grensverlegging dichter bij huis dan gedacht. Ga eens naar je lokale kerk, dat kan ook een avontuurlijke ervaring zijn.’