Onderzoeksfinancier NWO wil zijn talentprogramma op de schop nemen, staat in een uitgelekte notitie. Sommige jonge wetenschappers maken zich grote zorgen. Morrelen aan de Veni-, Vidi- en Vicibeurzen kan de toekomst van de Nederlandse wetenschap in gevaar brengen, vrezen zij.

Het talentprogramma met de populaire wetenschapsbeurzen bestaat sinds 2008 en volgens NWO is het tijd voor bezinning. De organisatie heeft een notitie geschreven en peilt nu de meningen van onderzoekers, bestuurders en het ministerie.

Als je zoveel mensen peilt, dan lekt zo’n notitie uit. Dat gebeurde dinsdag via de nieuwssite ScienceGuide, waar een dag later een groep van 95 jonge wetenschappers, voornamelijk uit de medische hoek, verontrust reageerde.

Morrelen aan het talentprogramma zou de toekomst van de Nederlandse wetenschap in gevaar brengen was hun boodschap. De goede positie van de Nederlandse wetenschap zou mede aan de Veni-, Vidi- en Vicibeurzen te danken zijn.

Stormloop

In haar notitie schetst NWO de problemen met het huidige stelsel. De beurzen zijn te belangrijk geworden voor de loopbaan van onderzoekers, waardoor er een stormloop op de beurzen ontstaat.

‘De grote groei van het aantal potentiële aanvragers staat in geen verhouding tot de beschikbare subsidiemogelijkheden in het NWO-Talentprogramma, die al jaren hetzelfde zijn’, staat erin. ‘Het systeem om onderzoeksbudget in competitie toe te wijzen wordt daardoor steeds duurder en tijdrovender.’

De beurzen zouden dus weer minder belangrijk moeten worden voor de loopbaan, denkt NWO. De onderzoeksinstellingen zouden zich over de carrière van wetenschappers moeten ontfermen, niet NWO. Daar komt bij dat er ook Europese beurzen zijn, die deels overlappen met het Nederlandse talentprogramma.

Als NWO de geschetste koers doorzet, moeten wetenschappers in het midden van hun loopbaan bij Europese programma’s aankloppen, terwijl er bij NWO meer ruimte komt voor postdocs op een tijdelijk contract.

Erkennen en waarderen

Hier speelt een andere discussie doorheen. Hoe moet je onderzoekers beoordelen? Je zou meer talenten moeten ‘erkennen en waarderen’ dan alleen onderzoekstalent, is de trend in de Nederlandse wetenschap. Onderwijs, leiding geven en outreach zijn ook van belang. Aan de bijbehorende cultuuromslag heeft ook NWO zich gecommitteerd.

Het voordeel zou zijn dat wetenschappers dan minder afhankelijk worden van onderzoekssubsidies. Maar het heeft alleen kans van slagen als de universiteiten en andere onderzoeksinstellingen genoeg geld hebben, dus met extra overheidsinvesteringen.

Het narratief cv is een ‘opstelwedstrijd’, vinden sommige onderzoekers

Vanwege ‘erkennen en waarderen’ legt NWO minder nadruk op ‘output’ zoals publicaties in prestigieuze tijdschriften. Zij beoordeelt onderzoekers liever op basis van een ‘narratief cv’. Dat is de verkeerde richting, vinden de 95 onderzoekers, die van een “opstelwedstrijd” spreken. NWO moet zich richten op onderzoek, menen zij, en niet op andere talenten. “En ja, er zijn goede onderzoekers en minder goede onderzoekers. En ja, dit wordt deels gereflecteerd in internationaal gangbare en meetbare outputindicatoren.”

Online

NWO heeft de notitie inmiddels online gezet, omdat ScienceGuide die niet goed zou hebben samengevat. Ook onderstreept de onderzoeksfinancier dat er nog helemaal geen beslissingen zijn genomen. Zij wil weten hoe anderen denken over bijvoorbeeld cv’s van onderzoekers, de rol van NWO in talentbeleid en de verhouding tussen het talentprogramma en Europese onderzoeksprogramma’s. ‘Wat NWO betreft zijn dit open vragen.’

De jonge wetenschappers zijn de enigen niet die twijfelen aan ‘erkennen en waarderen’. Maandag waarschuwde topwetenschapper Hans Clevers, voormalig president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, voor de ‘desastreuze gevolgen’ van “erkennen en waarderen”.