Universiteiten en hogescholen mogen geen goedkope sport- en horecafaciliteiten meer aanbieden. Anders verstoren ze de markt, vindt het kabinet. Ook het culturele aanbod en de kantine worden duurder. Wat de gevolgen voor de Radboud Universiteit zijn, is voor alsnog onduidelijk.

Het onderwijsministerie hanteert de regel dat universiteiten en hogescholen geen private activiteiten financieren met publieke gelden, een vorm van ‘staatsteun’ waar onderwijsminister Eppo Bruins vanaf 2026 scherper op wil gaan handhaven. In een brief aan alle onderwijsbesturen in het mbo, hbo en wo, zegt de minister daarom te streven naar een marktconform tarief voor sport en kantines. Nu zijn studenten en medewerkers daar meestal goedkoper uit dan in stad.

Vicevoorzitter van het college van bestuur Agnes Muskens noemt deze beleidslijn onbegrijpelijk. ‘Het welzijn van onze studenten gaat ons allen aan het hart’, aldus de vicevoorzitter van het college van bestuur.

‘Onderzoek wijst uit dat lichamelijke activiteit en sport bijdragen aan de gezondheid en het welzijn van studenten. Uit rapporten die de overheid zelf aanhaalt, blijkt dat regelmatig sporten in verband wordt gebracht met een lager gevoel van druk en stress onder studenten. Waarom dan deze maatregel, die negatief zal bijdragen aan het studentenwelzijn, met alle gevolgen van dien?’

Verzet

Universiteitenvereniging UNL rekent voor dat het nieuwe beleid zal leiden tot een sportkaart voor studenten van jaarlijks 700 euro, in plaats van zo’n 200 euro nu. De vereniging verzet zich namens alle universiteiten tegen het voornemen van de minister.

‘Wij zien die activiteiten als onderdeel van onze publieke taak’, laat woordvoerder Ruben Puylaert weten. Het gaat niet alleen om de sportvoorzieningen, waarschuwt hij. Het kan ook gevolgen hebben voor universiteitsmusea, valorisatie van kennis en bijscholing in het kader van een Leven Lang Ontwikkelen.

De strikte uitleg klopt ook niet, meent UNL. Zoals toenmalig VVD-staatssecretaris (en later premier) Mark Rutte in 2005 schreef: het aanbieden van voorzieningen voor studenten is toegestaan “indien dit een functie vervult bij het tot stand brengen van sociale binding en een goed studieklimaat en langs die weg op positieve wijze het studierendement bevordert”.

Wat de gevolgen zijn voor de Radboud Universiteit is nog onduidelijk, laat een universiteitswoordvoerder weten, ook omdat de richtlijnen volgens hem nog voor meerderlei uitleg vatbaar zijn. Hij wijst erop dat het sportcentrum de afgelopen jaren al tariefsverhogingen heeft doorgevoerd, als reactie op de kostenstijgingen. ‘Hiermee zijn de tarieven steeds meer marktconform geworden.’

De woordvoerder verwacht de komende jaren een verdere tariefstijging, al is de hoogte ervan nog onduidelijk. Voor de horeca op de campus voorziet hij geen gevolgen. ‘We hanteren hier al kostendekkende prijzen en een neutrale begroting.’

‘Doorgeslagen marktwerking’

Recent kruiste de oppositie in de Tweede Kamer de degens met de minister over zijn nieuwe beleidslijn. Tweede Kamerlid Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA) sprak van een ‘onbegrijpelijke maatregel’, en kondigde na afloop van het debat een motie aan. Hij noemt de nieuwe regels een voorbeeld van ‘doorgeslagen marktwerking’. Mocht de minister de koers niet wijzigen, wil Stultiens weten wat hij gaat doen ‘om negatieve gevolgen van dit besluit te voorkomen, zoals dalende mentale gezondheid, culturele vervreemding en een afname van sociale cohesie’.

Ook Jan Paternotte (D66) reageert negatief. ‘Dit is toch heel vreemd, om daar zonder enige aanleiding nieuw beleid op te zetten. Maar het past helemaal in het beleid van Bruins: het Nederlandse hoger onderwijs zo onaantrekkelijk mogelijk maken.’ Het leven is voor studenten al duur genoeg, vindt hij. ‘En nu wil het kabinet ook nog voordelen afpakken waar al generaties studenten profijt van hebben.’