Een miljard euro en vierduizend docenten. Dat belooft minister Bussemaker nu de basisbeurs is afgeschaft. Maar hosannasferen blijven uit op de universiteit. ‘Het komt neer op een docent per opleiding.’

Studenten die in september beginnen aan hun studie krijgen geen basisbeurs meer. Toch staan ze niet met lege handen. Het geld dat op die manier wordt bespaard, bijna een miljard euro, wordt geïnvesteerd in beter onderwijs. Hoe? Onder meer door het aanstellen van vierduizend docenten, kondigde minister Bussemaker vorige week aan.

Volgens de vereniging van universiteiten (VSNU) laat het ministerie wel heel vaak het woord miljard vallen. ‘Dat is retoriek’, zegt woordvoerder Bastiaan Verweij. ‘Om te beginnen is die miljard geen miljard maar 920 miljoen euro. Een deel daarvan is al uitgegeven, bijvoorbeeld aan het verhogen van de aanvullende beurs. Wat overblijft gaat voor het grootste deel naar het hbo.’ Op termijn houden universiteiten samen 236 miljoen euro per jaar over – zo’n 17 miljoen per universiteit.

4000 = 1400
Dat geld wordt voor meer dan de helft geïnvesteerd in docenten, belooft Bussemaker. Vierduizend docenten klinkt als een fors aantal. Met de nadruk op klinkt – zo benadrukt Mike Jetten, hoogleraar microbiologie aan de Radboud Universiteit. ‘Maar reken maar eens uit hoeveel docenten dat is per universiteit, of per faculteit of opleiding.’ Jetten rekent het voor: ‘2600 docenten gaan naar het hbo. Houd je 1400 docenten over voor de universiteiten. Dat is ongeveer honderd docenten per universiteit, 14 per faculteit. Dat is misschien een docent per opleiding. Ga je daarmee het hele universitaire onderwijs écht kleinschaliger maken?’

Bovendien duurt het drie jaar voordat de eerste opbrengsten van het leenstelsel vrijkomen voor universiteiten. De eerste drie jaar zijn het de universiteiten en hogescholen zelf die gezamenlijk 200 miljoen euro ‘voorinvesteren’ – om de eerste generatie leenstelselstudenten toch te compenseren voor hun verlies van de basisbeurs. Ook krijgen zij een voucher voor extra onderwijs, die zij na afstuderen kunnen inzetten.

Als ‘voorinvestering’ geeft de Radboud Universiteit in het jaar 2015 7,8 miljoen euro uit aan onder meer ICT in onderwijs, excellentieonderwijs en ruimere openingstijden van de UB. Deze uitgaven zijn besproken met de medezeggenschap.

Eerlijk delen
Volgens een woordvoerder van het Ministerie van Onderwijs staat het niet vast hoe de investeringen – en de 1400 docenten – in de toekomst worden verdeeld over de universiteiten. Laat staan over faculteiten, of opleidingen, binnen universiteiten. Het gaat om de noodzaak om de juiste docent op de juiste plek te krijgen. Dat vereist veel inzicht in de knelpunten, meent Jetten – de hoogleraar vreest dat opleidingen zullen moeten vechten voor een plekje vooraan de rij. ‘Hoe gaan we dat ooit op een goede manier voor elkaar krijgen?’ / Mathijs Noij