Van de hardnekkige associatie met Borat zal Kazachstan nog wel even last hebben. Maar het land is vooral een onontdekte parel voor wetenschappers en studenten. De Radboud Universiteit wil graag een samenwerking aangaan met de belangrijkste universiteit van het land.

Kazachstan is booming. Het land in het hart van Azië ontwikkelde zich de laatste twee decennia razendsnel: de koopkracht van de bevolking is in die periode meer dan verdubbeld. De Wereldbank verwacht dat het land ook de komende jaren economisch zal groeien. Werkloosheidcijfers en opleidingsniveau doen niet onder voor veel westerse landen.

Hoe anders is het beeld dat Nederlanders hebben van het land. De associatie met Sacha Baron Cohen’s alter ego Borat is een hardnekkige: niet veel Nederlanders weten meer van de voormalige Sovjetrepubliek dan het scheve beeld dat in deze film van Cohen geschetst wordt.

Dias Pardakov haalt daar zijn schouders over op. ‘Ach, het is een grap’, reageert hij. Pardakov is promovendus aan de Al-Farabi Universiteit in Almaty, de grootste stad van Kazachstan, maar is nu in Nijmegen. Hij verbleef hier al drie maanden, omdat religiewetenschapper Carl Sterkens zijn tweede promotor is.

Op zijn telefoon laat Pardakov een promotiefilmpje zien van Almaty. Het beeld dat daarin wordt geschetst vertoont meer gelijkenissen met Dubai dan met het armoedige bestaan zoals het in ‘Borat’ wordt geschetst.

Samenwerking

De Radboud Universiteit overweegt om een formele samenwerking aan te gaan met de Al-Farabi Universiteit. Een zogenoemde Memorandum of Understanding zou het gemakkelijker moeten maken om uitwisselingen plaats te laten vinden van kennis en personen.

‘Kazachstan bevindt zich op het kruispunt van een aantal werelden’

Politiek filosoof Evert van der Zweerde is, samen met Carl Sterkens, pleitbezorger van die nauwere samenwerking. Kazachstan was ooit onderdeel van de Sovjet-Unie, maar is tegelijkertijd ook onderdeel van de Arabische en Turkse ‘werelden’. Bovendien oefent China steeds meer invloed uit, doordat het land de zijderoute nieuw leven inblaast. ‘Kazachstan bevindt zich op het kruispunt van een aantal werelden’, vat Van der Zweerde samen. ‘Daardoor is het een superboeiend land.’

Het land investeert veel in onderzoek en innovatie. Internationalisering is een speerpunt, blijkt uit het verhaal van Dias Pardakov. ‘Het is voor promovendi verplicht om een tweede, buitenlandse promotor te hebben. In mijn geval is dat Carl Sterkens van de Radboud Universiteit. Daarom moest ik ook een tijd in Nijmegen verblijven voor mijn onderzoek.’ Zelfs alle masterstudenten aan de universiteit van Al-Farabi Universiteit moeten ten minste tien dagen naar het buitenland.

Uitzondering

Door de internationaliseringsdrift van Kazachstan lopen er nu zo’n vijftien Kazachse studenten rond in Nijmegen, laat het International Office weten. De omgekeerde weg blijkt moeizamer. In het collegejaar 2016-2017 was er ruim 170 duizend euro beschikbaar, vanuit het programma Erasmus+ van de Europese Unie, voor Nederlandse instellingen die samenwerking zoeken met Kazachstan. Dat bedrag bleef onaangesproken.

Olivier Korthals Altes, masterstudent Conflicts, Territories and Identities in Nijmegen, is een uitzondering. Met dank aan een andere EU-beurs, het Erasmus Mundus-programma, kon hij dit collegejaar een half jaar naar Almaty. In september kwam hij aan, en hij is van plan tot maart vakken te volgen aan de Al-Farabi Universiteit, en tegelijkertijd zijn afstudeeronderzoek te doen.

Korthals Altes merkte dat de mensen in zijn omgeving Kazachstan ook alleen kenden als het land van Borat. Dat het te boek staat als islamitisch roept ook misverstanden op. ‘Dit is een heel seculier en liberaal land’, vertelt hij via Skype. ‘Je kunt gewoon alcohol drinken en hoofddoeken zie je hier zelden.’

Korthals Altes beaamt dat het erg interessant is om in Kazachstan te zijn. Toch is er wel een barrière te slechten: wie de campus verlaat, moet eigenlijk wel een paar woorden Russisch spreken om zichzelf verstaanbaar te maken. Daar staat tegenover dat iedereen erg benieuwd en geïnteresseerd in hem is, als westerling. ‘Daardoor krijg ik veel uitnodigingen voor sociale activiteiten of om mee te werken aan artikelen.’

Aanraden kan hij Kazachstan dus wel, maar het ligt er wel aan met welk doel je naar het land afreist. ‘En die cursus Russisch voor beginners is dus belangrijk.’