Amerikanist Thomas Gijswijt (Radboud Universiteit) voorspelde vorige week al dat Mitt Romney het moeilijk kon krijgen in South Carolina. En inderdaad: Newt Gingrich won afgelopen weekend overtuigend en daarmee ligt de vraag wie de republikeinse kandidaat voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen wordt weer open. Of niet? Mitt Romney deed het tot nog toe uitstekend in de race om het republikeinse kandidaatschap. Maar in South Carolina haalde hij afgelopen weekend slechts 27,9 procent van de stemmen en Gingrich 40,4 procent.” Thomas Gijswijt, historicus en amerikanist aan de Radboud Universiteit, had wel verwacht dat Romney het moeilijk zou krijgen in de uiterst conservatieve zuidelijke staat, waar religie – South Carolina is overwegend baptistisch, Romney is een mormoon – een belangrijke rol speelt. Slechte week ‘Daar komt bij dat Romney een slechte week achter de rug had. Zijn campagne, die steeds overtuigender werd, nam vorige week een verkeerde draai omdat hij bij herhaling heel ontwijkende antwoorden gaf op de vraag of hij zijn financiële situatie openbaar wilde maken. Daar had hij duidelijker over moeten zijn.’ Nee, dan deed Gingrich het stukken beter: ‘Vooral zijn furieuze reactie op de eerste vraag in het laatste debat, over dat hij zijn tweede vrouw een “open marriage” had voorgesteld, is goed gevallen. Net als hij denken veel kiezers: er zijn warempel wel belangrijker thema’s aan de orde.’ Klerenkast vol lijken Toch denkt Gijswijt dat Romney uiteindelijk als dé republikeinse kandidaat uit de bus zal komen. ‘Hij moet nu in Florida (de eerstvolgende primary, op 31 januari), een wat minder conservatieve zuidelijke staat, wel wat goed maken. Maar de weg naar Super Tuesday, de dag waarop in meerdere staten tegelijk primaries plaatsvinden, leidt ook nog langs staten als Michigan, die hem gunstiger gezind zijn. En Gingrich is voor het republikeinse establishment geen geloofwaardige kandidaat. Hij heeft een te grote klerenkast met lijken. In de jaren negentig is hij door zijn eigen partij weggestuurd als speaker van het Huis van Afgevaardigden, hij werd door hetzelfde huis veroordeeld tot het betalen van 300.000 dollar boete omdat hij regels had overtreden en dan zijn er nog zijn drie huwelijken en vooral de manier waarop hij aan de eerste twee een eind heeft gemaakt – de eerste keer terwijl zijn vrouw in het ziekenhuis lag en de tweede keer per telefoon na een jarenlange affaire met een jonge medewerkster. Inderdaad, er zijn belangrijker onderwerpen maar er kleeft te veel schandaal aan hem.’ De keuze voor Gingrich is volgens Gijswijt dan ook minder een keuze vóór deze kandidaat maar meer ‘een uiting van frustratie, een wanhoopskreet van de republikeinse kiezers in South Carolina.’ South Carolina altijd de winnaar? Tot slot: dat South Carolina tot nog toe altijd de winnende republikeinse kandidaat aan heeft gewezen, is volgens Gijswijt geen overtuigend argument. ‘South Carolina zit nog niet zo lang vrij vooraan in de reeks van primaries, dus de voorspellende waarde van deze primary is beperkt.’ / Anja van Kessel