Leren over waterzuivering, spelen met knikkers die planeten voorstellen en robots programmeren. Kinderen kunnen kennis maken met wetenschap bij het Radboud Kidslab tijdens de Vierdaagsefeesten.

Wattenschijfjes, grind of havermout: wat werkt het beste om water te zuiveren? Dat zochten kinderen zaterdag uit op het Mariënburgplein, waar het Radboud Kidslab te vinden is.

In de tent van de universiteit staan verschillende medewerkers van de FNWI-faculteit klaar met proefjes voor de allerkleinste wetenschappers.

‘De beste manier om water schoon te maken is met een koffiefilter. Daarin zit havermout en er liggen wat stenen bovenop’, weet Thomas (8). Hij heeft even daarvoor van milieukundige Caterina Zillien een plastic flesje gekregen dat hij met verschillende materialen mocht vullen. Vol enthousiasme stopte hij de boel erin, om er vervolgens troebel water doorheen te gieten.

Vervolgens meet hij, samen met Zillien, de zuurgraad van het gefilterde water. Die blijkt ongeveer 7.0 te zijn, een prima score. ‘Veel beter dan de eerste keer’, concludeert Thomas zelf al snel. ‘Dus ik kan het drinken?’ vraagt hij hoopvol. Zillien begint te lachen. ‘Nee, doe dat maar niet. De zuurgraad zegt niets over hoe schoon het water is.’

Zwevende karretjes

De interactie tussen de twee is kenmerkend voor de middag. Kinderen krijgen spelenderwijs uitleg over wetenschap. Naast kliederen met vies water kunnen ze aan de slag met bowlingballen en knikkers om de zwaartekracht te begrijpen, worden er robots geprogrammeerd, vliegen er zwevende karretjes heen en weer en moeten apparaatjes gebouwd worden om uit een escape room te ontsnappen.

Met het waterfilterproefje hoopt Zillien vooral een stukje bewustwording te creëren – en zeker niet alleen bij kinderen. ‘Mensen spoelen iedere dag heel veel water weg, maar denken er helemaal niet over na hoeveel inspanning het kost om dat weer schoon te maken.’

Om die boodschap kracht bij te zetten, haalt ze een potje met water uit de Waal tevoorschijn, waarin het nodige afval drijft. ‘Zie je al die plastic deeltjes? En wat dacht je van die rode sliertjes? Dat zijn stukjes van de netjes van sinaasappels of mandarijnen. Mensen openen die in de wasbak, wassen dan hun handen en zo spoelen de sliertjes dan weg naar het riool. Maar die deeltjes glippen door alle zuiveringssystemen heen en komen uiteindelijk in de rivier terecht.’

De zon en planeten

Even verderop is de zevenjarige Phillip met zijn tweelingzusjes Lea en Livia (5) druk in de weer met knikkers. Voor hem is een groot zwart doek gespannen, waar in het midden een bowlingbal op ligt. Het doek moet het heelal voorstellen, de bal in het midden de zon. Kinderen mogen knikkers over het doek rollen. En doordat de bowlingbal de spanning op het doek verandert, wijzigt de baan van de knikkers ook, zo luidt de uitleg.

‘Het is mooi om wetenschap op deze manier door te geven’

Enthousiast gooien de drie de ene na de andere knikker het doek op. ‘Kijk hoe hard hij tolt’, roept Phillip, terwijl hij staat te springen van blijdschap.

Hoewel het de kinderen natuurlijk vooral gaat om het spelen met de knikkers – veel knikkers vliegen van het doek en dat is leuk – blijft ook de nodige informatie hangen. ‘Dit is het zonnestelsel’, legt Phillip uit. ‘En de knikkers zijn planeten die om de zon heen draaien. De zon, dat is die grote bal in het midden.’

Zillien is tevreden over de dag en wat er blijft hangen bij de bezoekers. ‘Die nieuwsgierigheid van kinderen is zo mooi om te zien. Zelf vond ik als klein kind het al leuk om met vies water te spelen, en eigenlijk doe ik dat dus nog steeds. Het is mooi om wetenschap op deze manier door te geven.’

Op het Mariënburgplein zijn de komende dagen meer wetenschappelijke proefjes voor kinderen te doen. Die verschillen per dag. Zo kan er zondag en maandag geoefend worden met opereren en staat er dinsdag een ontdekkingstocht door het heelal op het schema. Het hele programma is online te vinden.