Minister Jet Bussemaker hield vandaag haar rug recht tijdens het Kamerdebat over het leenstelsel. Studenten moeten niet zo somberen, betoogde ze. Er mag dan een leenstelsel komen, de overheid draagt nog steeds bij aan collegegeld, een aanvullende beurs en reiskosten.  Maar: zoals het er nu voor staat komt haar voorstel niet door de Eerste Kamer.

‘Er is geen betere investering dan een investering in onderwijs’, zei Jet Bussemaker vanmiddag nadat zij de verschillende Kamerleden had aangehoord over het in te voeren leenstelsel en andere bezuinigingsmaatregelen. Ze doelde daarmee niet zozeer op investeringen door de overheid, maar op de student die geld steekt in zijn of haar eigen toekomst. ‘Dat betaalt zich terug’, voegde ze eraan toe. ‘Hoger opgeleiden gaan gemiddeld wezenlijk meer verdienen. Is dat niet het geval, dan wordt de studieschuld na vijftien jaar kwijtgescholden.’ Ze noemde het leenstel daarmee ‘sociaal’. Bussemaker was verrassend weinig inschikkelijk. Ondanks het feit dat ze steun nodig heeft van bijvoorbeeld D66 en GroenLinks om de plannen door de Eerste Kamer te loodsen. De regeringscoalitie heeft in de senaat namelijk geen meerderheid. Zoals het er nu voor lijkt te staan komt het leenstelsel er niet. Kamerlid Jesse Klaver bestookte de minister met een spervuur aan vragen. Zijn partij, GroenLinks, is bezorgd om de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Het collegegeld zou omlaag moeten en de aanvullende beurs omhoog. Geen zaken die op het hervormingslijstje van de minister staan. Ook D66, in principe voorstander van een leenstelsel, sprak zich stellig uit tegen de voorliggende plannen. Het overleg in de Kamer leek in het begin verdacht veel op een verkiezingsdebat: de partijen herhaalden hun standpunten, deelden wat sneren en jij-bakken uit, zonder echt op de brief van de minister in te gaan. Dat trok gaandeweg wat bij, waarna er verschillende interessante discussies ontstonden. CDA-Kamerlid Michiel Rog vroeg aandacht voor de situatie van de 17.500 – volgens cijfers van OCW zelf – studenten met weigerachtige of onvindbare ouders. Door procedureveranderingen komt hun toegang tot de aanvullende beurs in gevaar. Het antwoord van Bussemaker (de route naar een beurs is anders maar niet gesloten, bovendien is er altijd nog het profileringfonds van de universiteit) viel niet in goede aarde. Veel duidelijkheid heeft het debat niet opgeleverd. De plannen zijn nog onvolledig uitgewerkt, dat gaf de minister ook toe. De partijen hebben hun zegje kunnen doen en vragen kunnen stellen, Bussemaker heeft toegezegd daarmee aan de slag te gaan. Verschillende partijen – vooral de SP – vroegen om uitgebreider onderzoek naar leenangst en de toegankelijkheid van onderwijs. Bussemaker zet het Sociaal en Cultureel Planbureau aan het werk, dat levert eind maart een rapport. Eén ding is wel duidelijk: de verschillen zijn groot. Ook de oppositiepartijen zijn het lang niet met elkaar eens. / Mark Merks Zie voor meer informatie ons liveblog.